Irak petrollerinde yabancıya vize

Associated Press ajansının haberine göre, Irak hükümeti, yabancı şirketlere ülkede petrol çıkartabilmek için yeşil ışık yaktı. Hükümete yakın kaynaklara dayanılarak verilen haberde, Bağdat'ın Petrol Bakanlığı'na yabancı şirketlerle ilk etapta iki yıllığına “Teknik destek anlaşması” imzalanmasına olanak tanındığı belirtildi.

Ülkede petrol çıkartabilmek için aralarında Royal Dutch Shell, British Petrol, Exxon Mobil ve Chevron gibi 70 uluslararası şirket Bağdat'a ilgili tekliflerini iletmişti. Hükümet kaynakları, şirketlerle nihai görüşmelerin bu ay içerisinde yapılacağını ve söz konusu anlaşmaların imzalanabileceğini bildirdi. Habere göre, şirketlere petrol çıkarma karşılığında para yerine petrolle ödeme yapılacak. Sözleşme süresinin iki yıllık olacağını belirten yetkililer, bunun yeni petrol yasasının yürürlüğe girene dek sürecek geçici bir uygulama olduğunun altını çizdi.

Uzmanlar, Suudi Arabistan ve İran'dan sonra dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip ülkesi Irak'ta petrol endüstrisinin 75 milyar dolarlık yatırıma ihtiyacı olduğunu belirtiyor. Yabancı şirketler şimdiye kadar güvenlik ve petrol gelirlerinin bölgelere dağılımını düzenleyen bir petrol yasasının çıkmamış olması nedeniyle kaynak yatırımda bulunmadı. Irak hükümeti geçen yıl ilgili bir petrol yasa taslağı hazırladı, ancak düzenleme henüz meclisten geçmedi.

Yeni petrol yasasının içeriği ne?

Söz konusu yasa tasarısı, Irak'taki petrol yataklarının yabancı şirketlere açılıp, petrolün yabancı şirketler tarafından işletilmesini öngörüyor. Yasa, Irak rezervlerinin mülkiyetini resmi olarak devlette bırakıyor olsa da aynı zamanda yabancı şirketlere yatırım yapma, rafineri işletme, nakil borusu inşa etme, geliri paylaşma hakkı tanıyor. Yine yasa ile petrol politikalarını düzenlemek adına petrol ve doğal gaz konseyi oluşturuluyor ve bölgesel hükümetlere yabancı şirketlerle anlaşma yapma hakkı tanıyor.

Petrol ve ABD ilişkisi

Peki rekor seviyeye ulaşan petrol fiyatlarıyla ABD'nin Irak'taki varlığı arasında bir bağlantı var mı?

ABD Başkanı Bush'u iki kez Beyaz Saray'a getirmeyi başaran kişi olarak görülen eski başdanışmanı Karl Rove, Amerikan Fox televizyonuna verdiği demecinde, öncelikli hedeflerinin Irak'ta demokrasiyi sağlamak olduğunu vurguladı. Rove, ABD'nin Irak işgalini planyan grupta yer alması bakımından, bu yılki başkanlık seçimlerinde yarışan Demokrat aday Barack Obama'nın savaşın maliyetiyle ilgili eleştirilerine cevap verdi. Rove, “11 eylül saldırılarından sonra ABD'nin dışarıda çok etkin roller üstlendiğini” belirtti. Rove, “11 eylülün amerikan ekonomisine büyük darbe vurduğunu ve saldırılardan sonra milyonlarca kişinin işsiz kaldığını” belirtti.

Irak savaşının başlamasından bu yana petrol fiyatları neredeyse dört kat arttı. Ancak Rove, savaşın, petrol rezervleri üzerindeki kontrolün sağlanması açısından etkili olduğunu, bu sayede sevkiyat güvencesiyle, fiyatların alçak tutulmasının hedeflendiğini belirtti. Rove, televizyona verdiği demecinde, “ Şayet dünyanın üçüncü büyük petrol rezervlerine sahip ülkesi Irak'ta kontrolü El Kaide ya da İran'a bırakmış olsaydık, varil başı ham petrol fiyatı 200 doları bulurdu, bunun Amerikan ekonomisi açısından ne anlama gelebileceğini tahmin edebiliyor musunuz?” diye konuştu.

Irak'ta mevcut petrol üretiminin durumu

Irak ulusal petrol şirketi şu an 17 petrol yatağı işletiyor. Bu yataklardan günde 2 buçuk milyon varil ham petrol üretiliyor. Üretimin 2 milyon varili dışarıya gönderiliyor. Uzmanlar, Irak'taki petrol rezervlerinin kapasitesini 115 milyar varil olduğunu tahmin ediyor. Irak'ta 80 tane petrol yatağı olmasına rağmen geriye kalan yataklar İran-Irak Savaşı’nda, Irak ve Kuveyt arasında yaşanan savaşta ve son olarak 2003 yılındaki ABD işgali sırasında zarar gördü ve işletilemez duruma geldi. Şu an, işler durumda olan petrol yataklarının gelirleri ise Irak merkezi hükümetine ait ve anayasadaki gelir paylaşım esasına göre vilayetlere dağıtılıyor. Planlanan petrol yasasının yürürlüğe girmesiyle, Irak merkezi hükümetinin, yabancı petrol şirketlerinin çıkardığı petrolden elde edecekleri gelirin yüzde 25'ini alması planlanıyor. Ancak petrol gelirinin Irak vilayetlerine dağıtım oranlarının belirsizliği Sünni Arapların, Kürtlerin ve Şiilerin tepkisini çekiyor.