İnternette "Balkan savaşı"

Olay yeri internet. İnternet sitesinde her zamanki manastır fotoğraflarının yerinde birden “Kosova bağımsız olacaktır“ yazısı beliriyor. Aralık ayı ortasında Arnavut internet uzmanları Sırp - Ortodoks Kilisesi’nin Kosova propagandasını kırıyor. Cevap olarak Sırp hackerlar Arnavutluk başkenti Tiran’ın internet sayfasına girerek ağza alınmayacak küfürler yazıyorlar. Son dört haftanın bilançosu: 100 Sırp ve bir düzine Arnavut internet sitesi yasadışı yollardan manipule edildi.

Aralık ayı sonlarında da Sırp ve Hırvat hackerlar arasında kapışma yaşandı. Hacker savaşına yol açan, milliyetçi görüşlü bir Sırp basketbolcunun Hırvatistan’a girişine izin verilmemesiydi. Hırvat hackerlar, Sırbistan’ın en büyük özel kanalı Pink’in sitesine saldırarak sporcunun siyasi görüşlerini alaya almak amacıyla, Hırvat bayrağı ve arması eşliğinde “Büyük Sırbistan’a selamlar“ yazdı.

Sırplar’ın cevabı ise Hırvat kayak dünya şampiyonu Janica Kostelic’in resmi internet sitesine saldırarak Sırp basketbol takımının resmi eşliğinde “Hırvatlar’a selam“ demek oldu. Ardından geçen iki haftada 80’den fazla Hırvat ve Sırp internet sitesi milliyetçi sloganlarla saldırıya uğradı, bilgisayarcıların deyimiyle kırıldı.

Forum sayfaları

Ancak 90’lı yılları birbirleriyle savaşarak geçiren Balkan ülkelerinin gençleri arasında farklı tartışma zeminleri de var. Belgrad’dan yayın yapan B92 ya da Hırvat internet portalı “index“ gibi popüler internet siteleri güncel siyasi konuların tartışıldığı forumlar düzenliyor. Bu tartışma zeminlerinde Kosova’nın bağımsızlığını savunan Arnavutlar’dan, savaş suçları ya da geçmişin sorgulanması konularında tartışan çok sayıda Sırp, Karadağlı ya da Boşnak’a rastlamak mümkün.

Kölnlü internet sosyoloğu Lorenz Graef, internet forumlarının günümüzde kamuoyu oluşumunun önemli bir parçası haline geldiğine işaret ediyor. Graef, bu tür tartışma forumlarının hem fırsatları, hem de riskleri içinde barındırdığını belirterek şu görüşleri dile getiriyor:

“İki olasılığı da düşünebiliyorum. Bir yandan iki ülke arasında temelde dostane bir hava varsa bir yakınlaşma sözkonusu olabilir. Diğer yandan genel kamuoyu birbirine karşı daha çok düşmanca duygular besliyorsa karşıtlıklar güçlenebilir. Bu tür forumların siyasi görüşlerin şekillendirilmesinde iyi bir imkan sunduğunu düşünüyorum. Ama sadece öylemesine genel bir tartışma ortamı ise, görüş alışverişi amacıyla organize edilmediyse çok da etkili olamaz.“

Birbirlerinin ülkelerine gitmiyorlar

Bölgedeki gençlerin internet yoluyla temas kurması, savaş sonrasında birbirinin ülkesine seyahat etmeme eğilimini telafi ediyor. Çatışmaların üzerinden on yıl geçerken hala Sırp turistleri, Hırvatistan’ın Adriyatik kıyılarında görmek ya da Belgrad’da Hırvat turist görmek pek olası değil.

Yabancı ya da karşıt görülen internet sitelerinin manipule edilmesi de internet forumlarında yabancı düşmanlığına kışkırtmak da bu ülkelerin hepsinde yasak aslında. Ancak yetkililerin harekete geçebilmeleri için önce bu kişilerin gerçek adlarını ve adreslerini bulmaları gerekiyor. Balkanlar’da bunun için gerekli donanım ve teknik bilgi ise maalesef yeterli değil.