TÜR 2005 Spesenskandal England

İngiltere siyasetinde 300 yıl sonra ilk kez bir Avam Kamarası Başkanı istifa ediyor.

Milletvekillerinin devlete fatura ettiği harcamalar nedeniyle patlak veren siyasi skandal, Avam Kamarası Başkanı Michael Martin’i koltuğundan etti.

Başbakan Gordon Brown, Martin’in istifa edeceği açıklamasının ardından yeni bir girişimle milletvekili ödeneklerinde reforma gidilmesini istedi. Bu arada skandal nedeniyle muhalefet sıralarından yükselen "erken seçim" çağrıları ise, Brown tarafından geri çevrildi.

Avam Kamarası Başkanı Michael Martin, "Parlamentonun birliğini korumak için, 21 Haziran'da Başkanlık görevini bırakacağını” açıkladı. Milletvekillerinin harcamalarındaki usulsüzlüklerin açıklanmasını önlemeye çalışmakla suçlanan Martin, Avam Kamarası tarihinde 300 yıl sonra ilk kez istifa eden ilk başkan oldu. Avam Kamarası başkanlığından istifaya zorlanan son kişi, 1695'te, rüşvet aldığı iddiaları nedeniyle meclisin güvenini kaybeden John Trevor olmuştu.

Baskılara dayanamadı

21 Haziran’da görevini bırakacak olan Martin istifa kararını son dönemde kendisine yönelik artan kamuoyu ve parlamentodaki milletvekillerinin baskıları üzerine aldı. Zira hem Avam Kamarası Başkanlığı hem de milletvekilliğinden ayrılacağını açıklayan Michael Martin, milletvekillerinin harcama usullerinde reform girişimlerinin önünü tıkamakla suçlanıyordu. İstifa kararını açıklaması öncesinde Martin’e yönelik 23 milletvekili güven oylaması başvurusunda bulundu. İstifa kararına tepkilerse gecikmedi. Kamuoyu, kararı memnuniyetle karşıladı.

Birçok İngiliz gazetesi istifa kararını benzer şekilde yorumladı. Örneğin Daily Mail gazetesi, “Martin itilmeyi beklemeden, kendi atladı” yorumuna yer verdi. Daily Mirror ise Martin'in Avam Kamarası oturumlarında sürekli olarak "order" yani "düzen" diye bağırmasına atıfla "New order" (yeni düzen) başlığını kullandı. Avrupa basını da İngiltere’deki ödenek skandalına sessiz kalmadı. İtalyan basını, “istifa kararının mevcut yolsuzlukları ortadan kaldıracak reformlar için bir fırsat olduğu” yorumunu yaparken, İspanyol gazeteleri de olayın bir sansasyona eşdeğer olduğunu yazdı.

Avam Kamarası Başkanı Michael Martin’in istifasını açıklamasından bir gün sonra ise Başbakan Gordon Brown kamuoyunun karşına geçti ve günlerdir devam eden skandal ve akabindeki istifa kararıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Brown, milletvekili ödeneklerinin düzenlenmesinde reforma gidileceği mesajını verdi.

Brown konuşmasında, Parlamento’nun keyfe keder hareket edilecek bir "kulüp" olmaması gerektiğini hatırlattı, milletvekili ödeneklerinin bu yüzden artık parlamentonun kendisinin değil, bağımsız bir kurum tarafından belirlenmesi gerektiğini söyledi. Brown ayrıca başkanı olduğu İşçi Partisi’ne üye tüm milletvekillerinin geçmişe dönük son dört yıllık harcamalarının da kontrol edileceğini söyledi.

Tepki çeken harcamalar

İngiliz basını son günlerde milletvekillerinin görevleriyle ilgili yaptıkları varsayılan ve devlete fatura edilen harcamalara geniş yer vererek, bu masrafların vergi mükelleflerinin sırtına yüklediğini iddia ediyor. Hatta bazı gazeteler, konuyla ilgili tüm dökümlerin yer aldığı bir CD'yi ele geçirip, her gün söz konusu harcamaların listesini yayınlayarak, bu harcama kalemlerini teker teker ifşa etti.

Örneğin tatildeyken yediği pizzaları devlete ödeten milletvekillerinden, çoktan ödemesinin tamamlandığı ev taksitini masraf gösteren milletvekillerine ya da lüks villasının bahçesinin bakımı için bahçıvana ödendiği maaşı bile devlete fatura eden milletvekillerinin olduğu öne sürüldü. Uzmanlara göre, İngilizlerin haftada yaklaşık 60 Sterlinle geçinmek durumunda olduğu yönündeki son veriler göz önüne alındığında, kamuoyunun milletvekilleri ödeneklerine yoğun tepkisi daha net anlaşılıyor.

"Erken seçim olmayacak"

Siyasi gözlemciler, parlamentodaki üç büyük parti; iktidardaki İşçi Partisi, Muhafazakârlar ve Liberal Demokratların etkilendiği ödenek skandalının erken seçime neden olabileceğini belirtiyor.

Bu konuda muhalefetin yaptığı çağrılar şimdilik Başbakan Gordon Brown tarafından geri çevriliyor. Ancak skandalın daha fazla büyümesi durumunda Brown'un bu çağrılara daha ne kadar süreyle karşı koyabileceği meçhul.

MK/MÇ, dpa AP/AA