İngiltere'de çarşaf - haç tartışması

İngiltere’de dini semboller ile ilgili tartışmalara her geçen gün yenisi ekleniyor. Geçtiğimiz hafta eski Dışişleri Bakanı, İşçi Partisi’nin Avam Kamarası’ndaki grup başkanı Jack Straw kamusal alanda çarşaf giyilmemesi çağrısında bulunarak hararetli tartışmalara yol açmıştı. Ardından Sunday Mirror gazetesi, ders sırasında çarşaf giydiği için bir bayan yardımcı öğretmenin işten çıkarılacağını yazdı. Daily Mail gazetesi ise British Airways’in, üniformasının üzerine haçlı kolye taktığı için bir çalışanını ücretsiz izne ayırdığını bildirdi.

İngiliz havayolları şirketi British Airways, Heathrow havaalanındaki check-in bölümünde çalışan Nadja Eweida’yı gümüş haçlı kolyesini üniformasının üzerine çıkardığı için ücretsiz izne ayırdı. Şirket üniformalı çalışanlarının dini semboller içeren takıları takabildiklerini, ancak bunun üniformanın üzerine çıkarılmaması gerektiğini belirtiyor. 55 yaşındaki Nadja Eweida ise British Airways’e dini ayrımcılıktan dolayı dava açmaya hazırlanıyor.

British Airways ise haç işareti aleyhine ayrımcılık yapıldığı suçlamalarını kabul etmiyor. Şirket yıllardır geçerli olan üniforma yönetmeliğine atıfta bulunarak, dışarıdan görülmediği sürece bu tür sembollerin takılabileceğini vurguluyor. Ancak şirkette Hintliler’in sih türbanı ya da Müslümanlar’ın başörtüsü yasak değil. Şirket bu çelişkiyi, “türban gibi sembollerin üniforma altına saklanamayacağı“ gerekçesiyle açıklamaya çalışsa da tepkileri yatıştıramadı.

Çarşaf tartışması

Dini semboller tartışması iki haftadır yoğun bir şekilde İngiliz kamuoyunun gündeminde. Tartışmalar eski Dışişleri Bakanı, İşçi Partisi’nin Avam Kamarası’ndaki grup başkanı Jack Straw’un yaptığı açıklamayla patlak vermişti. Straw milletvekili olarak halka açık saatlerde kendisini görmeye gelen Müslüman kadınlara yüzlerindeki peçeyi çıkarmaları çağrısında bulunmuş, peçenin başarılı bir görüşmeye engel olduğunu vurgulamıştı. Aradan geçen zamanda tartışma genelleşti ve çarşafın başarılı bir diyalog önünde engel teşkil edip etmediği sorusuna dönüştü.

İngiltere’nin kuzeyinde yardımcı öğretmen olarak çalışan Ayşe Azmi’nin derse çarşafla girdiği için işten çıkarılması tam bu tartışmaların ortasına denk geldi. Okul yönetimi, öğrencilerin, peçeyle kapalı olduğu için öğretmenin dudaklarını göremedikleri, dolayısıyla öğretmeni anlamalarının güçleştiğini belirtiyor. İlkokuldaki öğrencilerin çoğunluğunu 7 ila 11 yaşlarındaki Hindistan ve Pakistan kökenliler oluşturuyor. Öğretmen Ayşe Azmi ise çocuklardan dediklerinin anlaşılmadığı gibi bir şikayet hiç duymadığını vurgulayarak kendini şöyle savunuyor: “Niçin biz çarşaflı kadınlar dışlanıyoruz. Ben işimi mükemmel yapıyorum. Diğer tüm Müslüman kadınlar gibi.“

İngiliz hükümetinin yeni planı

Bu arada İngiliz hükümetinin planladığı yönetmelik yeni tartışmaları beraberinde getirdi. Hükümet, dini cemaaatlere ait tüm okullara, farklı inançlara mensup ya da inançsız öğrenciler için yüzde 25’lik kontenjan getirmeyi planlıyor. Hükümet bu yolla dini gerginlikler ya da ırkçı çatışmaların önüne geçmeyi hedefliyor. Anglikan Kilisesi, teklife olumlu yanıt veren ilk dini cemaat oldu bile. Yapılan kamuoyu yoklamalarına göre İngilizler’in yüzde 53’ü başörtüsü ve çarşafın Müslümanlar ve diğer vatandaşlar arasında bir engel oluşturduğunu düşünüyor.