Helmut Schmidt 90 yaşında

Alman siyasi hayatının en renkli simalarından biri olan Helmut Schmidt bugün 90'ıncı doğum gününü kutluyor. 1974 ile 1982 yılları arasında başbakan olarak Alman Federal Cumhuriyeti'nin en önemli siyasi güçlerinden biri olan Schmidt, başbakanlık yaptığı dönemlerde, pek çok politik ve ekonomik tehdide karşı direndi. Helmut Schmidt, aktif siyaseti bırakalı neredeyse 30 yıl oldu; ama hâlâ siyasi olayların önemli bir yorumcusu olarak yerini koruyor.

"Savaşın büyük pisliği"

"Bu koalisyon hükümeti, sosyal-liberal siyasetin devamlılığına dayanmaktadır."

17 Mayıs 1974, Helmut Schmidt, siyasi kariyerinin doruğundadır. Aynı şekilde Alman Federal Cumhuriyeti'nin beşinci başbakanı olarak seçilir ve koltuğu, istifa eden Willy Brandt'tan devralır.

23 Aralık 1918'de Hamburg'un Barmbek semtinde doğan Schmidt, eğitiminin ardından 1937'de askerliğini yapar, daha sonra da orduya katılır. Doğu cephesine, kendi deyimiyle "savaşın büyük pisliğine" gider. Bu dönem, onun hayatında büyük izler bırakır.

Savaşın ardından Sosyal Demokrat Parti'den Hamburg eyaletinin İçişleri Bakanı olur. 1962 yılında şehri ve vatandaşları tehdit eden fırtına felaketine karşı tüm imkanları seferber eder ve afetin yaralarının hızla sarılmasını sağlar. Bu olay, onun Hamburg sınırları içindeki şöhretini başlatır. O günlerde Helmut Schmidt yönetmeliklere başkaldıran biri olarak tanınsa da, daha sonraları Kurt Georg Kiesinger'in başbakanlığı yönetimindeki büyük koalisyon döneminde, bu özelliği onun Sosyal Demokrat Parti Meclis Grup Başkanı olmasını sağlayacaktır. Bununla birlikte Hristiyan Birlik Partileri'ndeki Meclis Grup Başkanı Rainer Barzel ile birlikte, iktidardaki büyük koalisyonun sorunsuz bir şekilde işlemesinin alt yapsını hazırlar. Schmidt, bir sonraki sıçramasını 1969'da yapacaktır. Sosyal Demokratlarla Hür Demokratların kurduğu ilk koalisyonun savunma bakanı olur. 1972'deki seçimlerin ardından ise maliye bakanlığının başına geçer. Bu deneyimleri sayesinde geleceğin başbakanı olma olasılığı artacak ve Federal Cumhuriyet'in en önemli siyasi gücü haline gelecektir.

Farklı ve radikal tepkiler

1974 ve 1982 yılları arasındaki başbakanlığı döneminde, Almanya ilk kez dünya çapında yaşanan mali krizden, petrol krizinden ve yükselen isşizlikten etkilenmekteydi. Helmut Schmidt, mali sorunlara karşı ekonomik programlarla mücadele etti. Ve dünya ekonomik zirvesi fikrini ortaya koyarak, dünyanın ekonomik açıdan gelişmiş önde gelen ülkelerinin liderlerini bir araya topladı. Onun başlattığı bu girişim, 1975'den bu yana düzenli olarak devam etmektedir.

Schmidt, başka konularda da farklı ve radikal tepkilerini ortaya koymaktan sakınmıyordu. Sol eğilimli Kızıl Ordu Fraksiyonu'nun ülkeyi tehlikeye sürüklediği zamanlardı; teröristlerin adam öldürmelerine karşılık Helmut Schmidt, kararlı ama aynı zamanda duygusal bir tepki gösterdi. 1977'de Almanya'yı artık karanlık bir sonbahara dönüştüren günlerde, işverenler sendikası başkanı Hans-Martin Schleyer kaçırıldı. Hristiyan Demokrat Birlik Partisi, Schmidt'den törörle mücadele etmek için bazı demokratik düzenlemelerin dışına çıkılmasını talep etti. Schmidt'in buna yanıtı, Nasyonal Sosyalizm vahşetini hâlâ unutamadığının bir göstergesiydi: "Burada karşı karşıya bulunduğumuz belirleyici sınav şudur: Güvenliği sağlayacağız diye özgürlüğü feda edemeyiz. Biz bu ülkede yayılmak istenen hoşgörüsüzlük dalgasına karşı koyuyoruz."

Hükümetten düştü, politikadan kopmadı

Bu tavır devlete çok pahalıya mal oldu; zira işveren sendikası başkanı Hans-Martin Schleyer'in teröristler tarafından öldürülmesi engellenemedi.

80'li yılların başlangıcında ise, Schmidt, karşılıklı NATO kararları görüşmeleri sırasında, Batı Almanya'da konuşlanacak füzeler konusunda partisi Sosyal Demokratların desteğini alamadı. Aynı zamanda iktidardaki Sosyal Demokrat-Liberal koalisyonun yıpranmış olduğu da gözden kaçmıyordu. Helmut Schmidt erken seçimden yanaydı. Ancak Hristiyan Birlik Partileri ile Hür Demokratlar daha hızlı davrandı 1 Ekim 1982'de yapılan güvensizlik oylamasında Helmut Schmidt hükümeti düşürüldü.

"Demokrasinin güvenilirliği hükümetlerin değişimini de beraberinde getirir. Bu yüzden sosyal-liberal hükümetin görevi sona erdiği için şikayet edecek değilim. Asıl şikayetim bu değişimin inandırıcılğı ve tarzı hakkındadır."

Helmut Schmidt Başbakanlığı bırakıp siyaset sahnesinden çekileli uzun yıllar oldu ama o hâla Alman kamuoyunun gözü önünde; 90 yaşına rağmen "Die Zeit" adlı haftalık gazetenin yayıncısı ve editörü. Ve siyasi olayların yorumcusu olarak hâlâ önemli bir ağırlığa sahip.