Hatemi: ABD'nin saldırması zayıf ihtimal

Amerikalı gazeteci Seymour Hersh’in haberinin ardından ABD Başkanı George Bush, İran’a askeri bir müdahalenin gözardı edilmediğini söylemişti. Bu çıkış üzerine Washington – Tahran hattında gerginlik yaşanmaya başladı. Tahran yönetimi yaptığı açıklamalarda, ABD’nin saldırma ihtimalinin zayıf olduğunu ve kendilerinin de ABD’ye karşılık verecek güçte olduklarını dile getirmişti.

İran Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi de Bush’a yanıt vererek ABD’nin İran’a saldırma olasılığının az olduğunu ifade etti. “Amerikalılar’ın askeri operasyon gibi çılgınca birşeye girişeceklerini sanmıyorum“ diyen Hatemi, böylesi bir durumda ise ülkesinin kendini savunacağını dile getirdi. ABD dahil hiçbir ülkeyle savaş istediklerini belirten Hatemi, hiç kimsenin İran’a saldırmaktan dolayı fayda sağlayamacağını söyledi.

İran’da seçim hazırlığı

Ancak İran’ın gündeminde ABD’nin tehditleri dışında başka iç politik gelişmeler de yaşanıyor. İran, bu yıl devlet başkanlığı seçimlerine hazırlanıyor. Seçimler, Haziran’da ama şimdiden bir aday öne çıktı: Ali Ekber Haşemi Rafsancani.

İran’da devlet başkanlığı seçimlerine daha beş ay var, ama seçim sonucunun erkenden belli olacağına dair işaretler bulunuyor. Daha önce de Devlet Başkanlığı yapan Ali Ekber Haşemi Rafsancani, adaylığı ile ilgili söylentilere karşılık, “halkıma hizmete çağrılmak benim için bir onurdur” cevabını vererek tavrını ortaya koydu. İkinci dönem görev süresi sona eren Muhammed Hatemi tekrar aday olamayacak. Bu durumda selefi Rafsancani’nin şansı yüksek. Rafsancani de iki dönem başkanlık yapmış sonra anayasa gereği çekilmişti.

Rafsancani kim?

Rafsancani aslında şu anda da ülkenin ikinci önemli adamı konumunda. 70 yaşındaki politikacı muhafazakar “Din Adamları Konseyi” ile hükümet arasındaki ilişkiyi düzenleyen “Arabulucu Komisyonu”nun Başkanı. Hiyerarşideki yeri İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in hemen altında. Rafsancani’nin böyle önemli bir mevkii bırakıp günlük politikaya dönmek istemesinin tek nedeni olabilir, deneyimlerini yeniden ülkesinin hizmetine sunmak.

Aslında Rafsancani halk arasında sevilen birisi değil. İki dönem öncesi parlamento seçimlerinde o kadar düşük oy aldı ki, aktif politikadan çekilmeyi tercih etti. Seçmenin bu tercihinin nedeni Rafsancani hakkındaki yolsuzluk iddiaları idi. Seçmen bu iddialar yüzünden Rafsancani’yi cezalandırdı, sistem de iddiaların sahibi gazeteci Ekber Ganji’yi. Ganji, 2000 yılında Berlin’de yapılan İran konferansına katıldığı gerekçesiyle 10 yıllık hapis cezasına çarptırıldı, ama bu cezanın aslında Rafsancani hakkındaki yazıları yüzünden verildiği konusunda görüş birliği mevcut.

Avrupa’nın Rafsancani’ye yaklaşımı

Ali Ekber Haşemi Rafsancani, devlet başkanı iken Avrupa’da „liberal“ ve açık görüşlü olarak nitelendiriliyor ve Tahran’la Brüksel arasındaki ilişkinin önünü açacağı tahmin ediliyordu. Gerçekten de Rafsancani, Tahran’ın ekonomi politikasını liberalleştirdi. Ülke ekonomisinin büyümesi için dünya ekonomisine ihtiyacı olduğunu biliyordu.

Rafsancani’nin halefi Hatemi’nin liberalleştirme yolunda ilerleme çabaları ise başarısızlıkla sonuçlandı. Öyle ki seçmenler sonunda Hatemi’nin gölgesinde İran Meclisi’nde çoğunluğu elde eden reformculara sırt çevirdi. Hayal kırıklığı o kadar büyüktü ki çoğunluğu sandık başına gitmemeyi tercih etti ve geçen Şubat ayındaki parlamento seçimlerinden sonra çoğunluk yine muhafazakarlara geçti.

Ebadi’nin şansı yok

Bu ortamda Haziran ayındaki devlet başkanlığı seçimlerinde de muhafazakarların zaferi bekleniyordu. Tek sorun muhafazakarların bölünmüş olması. Reformcular arasından aday olmak isteyenlere zaten şans tanınmıyordu, Şirin Ebadi hariç. Nobel Barış Ödülü sahibi Şirin Ebadi, yandaşlarının istediği gibi aday olsaydı, İran’daki devlet başkanlığı seçimleri ilginç olabilirdi. Ama şimdi geriye tek favori Rafsancani kalıyor. Rafsancani, geçen Cuma namazı sırasında gereken mesajı verdi: Adayların hiçbirinin ülkeyi yönetebilecek durumda olmadığını söyledi. Hem de tam dış politakada zor bir döneme girildiği sırada.