"Harikalar Diyarı’nda Bela"

Amerikan sineması 1960’lı yılların sonunda bir devrime sahne oldu. Bir dizi genç yönetmen, hakim olan düzeni altüst ederek o güne kadar izleyicilere sunulanlardan çok daha farklı filmler ile dünyanın en büyük sinema endüstrisinde çığır açtılar. “Yeni Hollywood” adı verilen bu akım, Amerikan sinemasının en gerçekçi ve izleyicileri en fazla sarsan filmlerini üretti.

54. Berlin Film Festivali "Yeni Hollywood 1967 – 1976. Harikalar Diyarı’nda Bela” adlı retrospektif ile geleneksel hikaye anlatım stillerini kaale almayan ve 60’lı ve 70’li yılların Amerikan toplumundaki sosyal ve politik gelişmeleri benzersiz bir radikal eğilimle beyazperdeye yansıtan sinemacılığın en önemli örneklerini biraraya getiriyor.

"Yeni Hollywood"a geçiş

"Eski Hollywood"dan "Yeni Hollywood”a geçiş, ABD’de toplumun koordinatlarının yerinden oynadığı bir dönemde oldu. Ekonomide yaşanan krize paralel olarak, film endüstrisi de ticari ve sanatsal açıdan bir çıkmazdaydı. Bir grup genç sinemacı, bu durgunluğu yırtarak uzun zamandır dokunulmayan hassas ve güncel konulara eğildiler.

Vietnam Savaşı Amerikan toplumunu ikiye bölüyor, zenciler haklarını arıyor ve öğrenci protestoları sokaklara taşıyordu. Watergate Skandalı ve John F. Kennedy’den Martin Luther King’e kadar ülkenin en parlak isimlerinin kurban gittiği bir dizi suikast, toplumu derinden sarsıyordu. Ancak “Rüya Fabrikası” Hollywood’un ürettiği filmlerin gerçek hayat ile pek ilgisi yoktu. Bu yapımlar, gündelik hayatın kahramanlarını, rüyalarını veya hayalkırıklıklarını anlatmaktan uzaktı. Sokaktaki vatandaşın hikayesi beyazperdeye yansıtılmıyordu.

İşte bu ortamda yeni bir sinemacı kuşağı, yerleşik stüdyo sistemine savaş açtı ve daha sonraki on yılların sinemasını bugüne kadar etkileyen yeni bir film dili geliştirdi. Özellikle 2. Dünya Savaşı sonrası Avrupa sinemasından ilham bulan bu yeni sinemacı kuşağının modern hikayeleri, yepyeni bir üslupla anlatması sayesinde Hollywood taze kan buldu.

Ünlü yönetmenler bu dönemden

Bugün sinemanın klasikleri arasında sayılan bir çok eserin ardındaki yönetmenler işte bu dönemde kendini gösterdi. Robert Altman, John Cassavetes, Francis Ford Coppola, Goerge Lucas, Steven Spielberg ve Martin Scorsese’nin yanısıra 2000’li yılların sinema izleyicisinin pek tanımadığı Bob Rafelson, Terrence Malick veya Arthur Penn gibi yönetmenler “Yeni Hollywood”un en gözde isimleriydi. Deneylere açık bu dönem icinde Peter Fonda, Dennis Hopper veya Jack Nicholson gibi oyuncular da yönetmenlik koltuğuna oturarak, kendi projelerini gerçekleştirme fırsatı buldular.

138 film gösteriliyor

54. Berlinale’de "Yeni Hollywood"dan 73’ü kısa metrajlı olmak üzere toplam 138 film gösteriliyor. Programa alınan filmlerin yapım tarihi 1967 ve 1976 ile sınırlandırılmış. Şiddeti o döneme kadar Amerikan sinemasında görülmemiş bir şekilde beyazperdeye yansıtan Penn’den 1967 yapımı “Bonnie ve Clyde” çıkış noktası olurken, Hollywood’un ticari endişelere öncelik vermesinden önceki son mihenk taşı Scorsese imzalı “Taksi Şoförü” retrospektifin finalini oluşturuyor.

Retrospektifde Dennis Hopper’den "Easy Rider" veya Emile de Antonio ile Haskell Wexler’den “Underground” gibi yol filmlerinin yanısıra toplumun kıyısından hikayeler anlatan Malick’ten “Badlands” veya Jerry Schatzenberg’den “The Panic in Needle Park” gibi yapımlara da yer verilmiş. Peter Fonda’nın “The Hired Hand” adlı filmi ise kovboy karakterinin geleneksel sunumuna tamamıyla aykırı çizgisi ile Berlinale’nin programında yerini almış. Festival kapsamında tabiiki Coppola’dan “Baba” ve “Baba 2”, William Friedkin’den "Kanunun Gücü", Peter Bogdanovich’den "The Last Picture Show" ve Roman Polanski’den "Çin Mahallesi" gibi "Yeni Hollywood"un klasikleri de gösteriliyor.