Gözler Obama’nın Guantanamo kararında

Guantanamo'da tutuklu bulunan Kanadalı Ömer Khadr'ın davası başladı. Dava, Guantanamo'yu yeniden uluslararası gündemin üst sıralarına taşıdı.

Askeri Mahkeme'de yargılanan Khadr, 2001 yılında Afganistan'da bir Amerikan askerini öldürmekle suçlanıyor ve burada tutuklu bulunan en az 250 tutukludan biri. Khadr çok tartışılan, kapatılması talep edilen Guantanamo hapishanesine girdiğinde 15 yaşındaydı. Amerika Birleşik Devletleri'nin yeni başkanını seçmesiyle askeri hapishaneye karşı olanlara da bir ümit doğdu.

Guantanamo'yu kapatın!

Amerika Birleşik Devletleri'nin gelecekteki yeni liderinin seçmenlerine verdiği sözlerden biri şöyleydi:

"Guantanamo'yu ne mi yapmalıyız? Bu çok basit: Guantanamo'yu kapatın!"

Barack Obama'nın seçim kampanyası boyunca bu konuda hep net ve kesin bir görüşü vardı. Obama seçmenlere seslenirken, şunları söylemişti:

"Burayı kapatmalıyız! Çünkü biz yargılamadan insanları hapseden bir ulus değiliz. Biz, gizli gece operasyonlarıyla, tutukları işkence yapmak için başka ülkeye kaçırmıyoruz. Biz böyle değiliz, biz Amerika’yız ve belli bir duruşumuz var."

Bush’un danışmanı tepkili

Barack Obama 20 Ocak'ta resmi olarak göreve başladığında inanılırlığını yitirmemek için, söz verdiği gibi Guantanamo'yu kapatması gerekiyor. Ancak gelen tepkilere karşın, Guantanamo'nun kapatılmasını istemeyen Amerikalılar da var. Başkan Bush'un eski danışmanlarından olan hukukçu John Yoo da bunlardan biri.

Bir savaşa iştirak edildiğinde esir ya da tutukluların olmasının normal olduğunu savunan Yoo, şöyle konuştu:

"Ama onları bir yerde alıkoymak da gerekiyor. Guantanamo ile amaçlanan, onları güvenli bir yerde gözaltında tutmaktı. Eğer esirleri Afganistan'ın savaş bölgesinde tutuklu bulundursaydık, bu daha fazla terör saldırısı için davetiye çıkartmak olurdu. Amerikan topraklarına da getirmek istemedik çünkü Amerikan hukuk sistemine tâbi olacaklardı. Bu tutuklulara Amerikan vatandaşlarına olduğu gibi hukuksal statü vermemiz gerekirdi ki, biz de bunu doğru bulmadık."

Guantanamo esirleri nereye sevk edilecek?

Amerika Birleşik Devletleri'nde yönetim değişimi öncesi Pentagon, tutuklular için yeni bir hapishane arıyor. 'Mevcut en az 250 tutuklu nereye gidecek?' sorusu yanıtlanmaya çalışılıyor. Georgetown Üniversitesi Hukuk Profesörü Neal Katyal, bu sorunun çözülebileceği görüşünde:

"Onları Amerika Birleşik Devletleri'ndeki askeri hapishanelere yerleştirebiliriz ya da başka ülkelerdekilere. Önemli olan hukuk devleti çerçevesinde yargı sistemi işleyen bir ülkede bulunmaları. Guantanamo'da ise ne Küba ne de Amerikan hukuku geçerli. Onları orada tutuklu bulundurmak anti-Amerikan bir tutum."

Guantanamo'daki tutukluların bir kısmının serbest kalması yönünde görüşler de var. Berlin'de beş insan hakları örgütü Avrupa ülkelerine, tutuklulardan 50'sinin serbest bırakılmasını sağlamaları çağrısında bulundu. İnsan hakları örgütleri gerekçe olarak, söz konusu Guantanamo tutuklularının yakın bir zamanda Amerika tarafından yargılanmasının söz konusu olmadığını ve işkence görme olasılığı nedeniyle ülkelerine de dönemeyeceklerini ileri sürüyor.