Gazetecilerin 2005 bilançosu karanlık

Sınır Tanımayan Gazeteciler adlı kuruluşun verilerine göre, geçen yıl en az 63 haberci ve 6 medya mensubu görevi başında ya da görevinden dolayı yaşamını yitirdi. Bu, bir önceki yıla göre 12 kişi daha fazla. Gazetecilerin sorunu sadece can güvenliği değil, haberi okuyucu ya da izleyiciye ulaştırmak da zorlaştı. Sansürün arttığına dikkat çeken Sınır Tanımayan Gazeteciler, haber kaynaklarına saldırılar arttığına dikkat çekti.

Rapora göre, 2005 yılında haberciler için en tehlikeli ülke yine Irak’tı. Irak’ta geçen yıl yaşamını yitiren haberci ve medya mensubu sayısı 29. Bu olayların çoğunda saldırganların teröristler ya da isyancı gruplar olduğuna, üç olayda ise habercilerin Amerikan askerlerinin ateşi sonucu öldüğüne dikkat çekiliyor.

Çıkar gruplarının hedefi gazeteciler

Habercileri bekleyen tek tehlike savaş değil, yaptıklarının kamuoyuna yansımasını istemeyen politikacılardan mafyaya kadar çeşitli çıkar grupları da aynı ölçüde tehlikeli olabiliyor. Nitekim, Sınır Tanımayan Gazeteciler’in bilançosunda en tehlikeli ülkelerden biri de Filipinler. Filipinler’de yedi gazeteciye karşı işlenen cinayetlerin ardında politikacılar, iş adamları ya da uyuşturucu kaçakçılarının bulunduğu belirtiliyor. Aynı şekilde Lübnan’da da politikacılar gibi gazetecilere yönelik saldırılarda artış görülüyor.

Sınır Tanımayan Gazeteciler’e göre geçen yıl işi dolayısıyla tehdit alan ya da şiddete maruz kalan habercilerin sayısı 1308. Bu rakam da bir yıl öncesine göre artışa işaret ediyor. Buna karşılık gözaltılarda az da olsa düşüş görülüyor. 2005 yılında işi nedeniyle ya da işi sırasında gözaltına alınan haberci sayısı 807. Karşılaştırma yapmak gerekirse, bu sayı 2004’te 907 idi.

Meslekleri dolayısıyla tutuklanan habercilerin sayısı 196. Bunlardan 70’inin internette yazı yazan muhalifler olduğu belirtiliyor. Tutuklu gazetecilerin sayısının en yüksek olduğu ülke 32 ile Çin, onu 24 ile Küba izliyor. Bu konuda dünyada üçüncü, Afrika’da ilk sırada ise kitlesel tutuklamalardan sonra 17 haberci - gazeteci cezaevinde bulunduğu Etiyopya geliyor. Geçen yılın bu konudaki Afrika birincisi Eritre’de ise 13 tutuklu gazeteci bulunuyor.

Sansür arttı

Sansür ve yasaklama, basın özgürlüğü sıkça dillendirilmesine rağmen son yıllarda giderek artan oranda uygulanan bir yöntem haline geldi. 2005 yılında sansüre kurban giden haberler ya da kapatılan yayın organlarının sayısında % 60 artış görülüyor. Tüm dünyada 1006 kez sansür ve yasaklama saptanırken bu konuda da ilk sırada gelen ülke Nepal. Sansür ve yasaklamaların yarısı 2005 yılında Nepal’de yaşandı. Nepal kralının olağanüstü durum ilan etmesinden bu yana ülkede radyoların kapatıldığına ve internet sayfalarının bloke edildiğine dikkat çekiliyor.

Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü, Çin’de de yoğun sansür uygulandığına dikkat çekiyor ve dört radyo yayınının Fransa’nın teknik yardımı ile durdurulması eleştiriliyor. Çin hükümeti, ayrıca her gün editörlere yayınlanmaması gereken konularla ilgili bir liste gönderiyor.