Güvenlik Konseyi'nde genişleme sancısı

BM’nin yeniden yapılandırılması doğrultusunda hazırlanan reform önerileri BM Genel Kurulu’nda dün tartışmaya açıldı. İlk reform önerisi ise Güvenlik Konseyi’nin genişletilmesini öngören karar tasarısı oldu. Tasarının bu hafta içinde oylamaya sunulması beklenirken, G-4’ün önerilerine şiddetle karşı çıkan üyeler var.

Almanya, Hindistan, Japonya ve Brezilya’nın oluşturduğu ve G-4 olarak adlandırılan grup tarafından sunulan karar tasarısında, 6 yeni daimi ve 4 dönüşümlü üye ile birlikte Güvenlik Konseyi’nin 25’e üyeye genişletilmesi öneriliyor. Tasarıda, yeni daimi üyeliklerin dördünün G-4’ü oluşturan ülkelere verilmesi, geriye kalan diğer iki sandalye içinse iki Afrika ülkesinin seçilmesi isteniyor.

Brezilya’nın BM nezdindeki büyükelçisi Ronaldo Sardenberg tarafından sunulan karar tasarısında, tasarının amacının, Güvenlik Konseyi’ni 21. yüzyılın yeni gerçeklerine uyarlamak olduğunu söyledi. Birleşmiş Millerler’in daha meşru bir zemine gereksinim duyduğunu belirten Sardenberg, sundukları karar tasarısıyla birlikte Güvenlik Konseyi’nin işlevini ve yetkilerini daha etkin bir biçimde uygulamaya geçireceğini savundu.

Üçte ikilik çoğunluk gerekiyor

G-4’ün sunduğu karar tasarısının kabul edilmesi için BM’ye üye 191 ülkenin üçte ikilik çoğunluğunun sağlanması gerekiyor. Ancak bu taleplere karşı çıkan ve şüpheli yaklaşan üyeler var. Cezayir ve Pakistan başta olmak üzere, İtalya ve Meksika gibi birkaç ülke tasarıya kesinlikle karşı çıkıyor ve Güvenlik Konseyi’nin sadece 10 yeni dönüşümlü üye ile genişletilmesini öneriyor.

Tasarıya karşı çıkan Cezayir’in BM nezdindeki büyükelçisi Abdullah Baali, konuşmasında, daimi üyelerin sahip olduğu veto hakkının anahtar faktör olduğunu belirterek, G-4’ün önerisine sert bir şekilde eleştirdi. Baali, G-4’ün önerisinin uluslararası toplum içinde gerginliğe neden olma potansiyeli taşıdığını savundu.

Pakistan Büyükelçisi Münir Ekrem ise reform önerisinin “küçük bir devletler grubu”a ayrıcalıklar tanıdığını kaydetti ve G-4 ülkelerini BM Genel Sekreteri Kofi Annan ve diğer BM üyesi ülkelere baskı yapmakla suçladı. Ekrem, BM’de bölünmeye neden olacak bir karar tasarının oylanması yerine, uzlaşma sağlayacak bir diyaloğun başlatılmasını istedi.

Daimi üyelerin tavrı belli değil

BM’deki diplomatik çevreler, sunulan karar tasarısıyla ilgili tartışmaların Çarşamba gününe dek devam edeceğini tahmin ediyor. Bu hafta içinde oylanması beklenen tasarıyı, Güvenlik Konseyi’nde bulunan 5 daimi üyenin onaylayıp onaylamayacağı konusunda ise şimdilik bir öngörü yok. Tasarı, Genel Kurul’da kabul edilse bile, daimi üyelerden biri veto hakkını kullanırsa, kabul edilme şansı yok. Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri ise Çin, ABD, İngiltere, Fransa ve Rusya.