Euro krizi ürkütüyor

Her şey Yunanistan'daki borç kriziyle başladı. Küresel krizin üstüne gelen euro krizi hükümetleri sonunda harekete geçirdi. Ama Avrupa dramatik gelişmelere tepki göstermekte çok gecikti. Halbuki euroyu tehdit eden aşırı borçlanmanın doğuracağı sonuçlar önceden kestirilebilirdi.

Geçen yılın Ekim ayında Yunanistan hükümeti, borç stokunun bir önceki hükümetin Brüksel’e aktardığı rakamların iki katını bulduğunu duyurduğunda, Euro Grubu Başkanı Jean-Claude Juncker beyninden vurulmuşa dönmüştü. Eski ve yeni rakamlar arasındaki farkın 'etkileyici' olduğunu belirten Juncker, "Ama artık oyun bitti! Ciddi rakamlara ihtiyacımız var" diyerek Atina yönetimini dürüstlüğe davet etmişti.

Uyarılara kulak asılmadı

AB Komisyonu, Euro Bölgesi ülkelerinin mali durumunu iyi denetlememekle suçlanıyor ve üye devletler tarafından engellendiği öne sürülüyordu. Bu yılın başlarından itibaren piyasalar, Yunanistan’a yüklenmekteydi. Yunan devletinin iflas edebileceği ve bütün Euro Bölgesi'nin dramatik bir krize sürüklenebileceğine dair uyarılar yapılıyordu. Paradan sorumlu Komisyon üyesi Olli Rehn ise endişeye mahal olmadığını ve böyle durumlarda Euro bölgesinin istikrarını sağlayacak araç ve metotlara sahip olduklarını söylüyordu.

Söz konusu olan sadece Yunanistan değildi. Şubat ayında Euro bölgesi hükümetleri sadece ihtiyati ve teorik olarak Yunanistan için bir yardım paketi hazırladılar. Karşılığında da Yunan hükümeti benzeri görülmemiş bir kemer sıkma politikası izlemeyi taahhüt etti. Ama bütçe açığı ve borç stoku açısından kötü durumdaki tek ülkenin Yunanistan olmadığına dair uyarılar artmaktaydı.

Lüksemburg’un Hrıstiyan Demokrat Avrupa milletvekili Frank Engel,'Bugün Yunanistan’da olanlar yarın Portekiz ve İspanya’nın da başına gelebilir. İspanya çökerse, bütün Avrupa çöker. Çünkü Avrupa İspanya’yı kurtaracak güce sahip değil', diyordu.

Liderlerin çaresizliği

Devlet ve hükümet başkanları, "Gerektiğinde başı darda olan bütün Euro ülkelerini kurtarabilir miyiz?" sorusuyla bu kadar çabuk karşılaşacaklarını tahmin etmemişlerdi. Geçen hafta sonundaki olağanüstü zirvede "bütün Avrupa’yı kurtarma planı" karara bağlandı. Astronomik boyutlardaki kefalet hacmine ve Birlik Komisyonu’nun iddialı açıklamalarına rağmen liderlerin aslında çaresizlik içinde oldukları Almanya Başbakanı Angela Merkel’in sözlerinden de anlaşılmaktaydı. Merkel, spekülatörlerin baskısı altına giren euronun istikrarından bütün Avrupa'nın sorumlu olduğunu söylüyordu.

İstikrarın kalesi olarak isim yapan Almanya Başbakanı Merkel şimdi iki tabuyu birden yıkmış olmakla itham ediliyor. Birlik antlaşmalarına aykırı olmakla birlikte euro ülkeleri karşılıklı kefalet altına girerken, Avrupa Merkez Bankası’nın bağımsızlığı da yara alıyor. Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin zirvedeki sözlerinden ise Euro Bölgesi'nin temel ilkelerinin sulandırılmasından rahatsız olmadığı anlaşılıyordu. "Borsalar açıldığında Avrupa, euroyu savunmaya hazır duruma gelmiş olacağını" söyleyen Sarkozy şimdilik haklı çıktı. Ama bu durum daha ne kadar sürer bilinmez.

© Deutsche Welle Türkçe

Christopf Hasselbach/ Brüksel, Çeviri: Ahmet Günaltay

Editör:Nihat Halıcı