Iran blockiert - IAEA-Gouverneursrat berät über Sanktionen

Görevini önümüzdeki günlerde Japon Yukiya Amano’ya devredecek olan şimdiki Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed El Baradey, İran’ı uzlaşmaz tavrı nedeniyle eleştirdi.

Bugünkü Guvernörler Konseyi Toplantısı’nda bir konuşma yapan Baradey, İran’ın kendisine sunulan uzlaşı önerisini engellemesinin “hayal kırıcı” olduğunu belirtti. Guvernörler Konseyi’nin dört yıldan beri ilk kez İran’ı eleştiren karar tasarısının, Konsey’e üye 35 ülkenin çoğunluğu tarafından kabul edilme şansının oldukça yüksek olduğu belirtiliyor.

İran, nükleer yakıt maddelerinin ülkeye geri gönderilmeyeceğinden çekindiği için nükleer malzemenin yurtdışında işlenmesine karşı çıkıyor. Tahran, nükleer malzemenin kanser tedavisi için izotop üretiminde kullanılacağını ileri sürüyor. El Baredey ise İran’ın endişe etmesine mahal olmadığını söylüyor:

“Üzerinde görüş birliği sağladığımız anlaşma adildir, dengelidir ve İran’a malzemenin iade edileceğinin de garantisini vermektedir. Bir kez daha İran’ı eline geçen bu fırsatı kullanmaya çağırıyorum, çünkü bu fırsat sonsuza kadar var olmayacaktır.”

Çözümde Türkiye'ye rol

Uluslararası toplumda İran’ın gizli bir nükleer program üzerinde çalıştığı ve eline geçireceği nükleer malzemeyi de bu amaçla kullanabileceği yönündeki kuşkular devam ediyor. İşte bu nedenlerle İran’a daha sert yaptırımların uygulanması gündeme gelebilir. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı El Baredey aslında işte bunu engellemeye çalışıyor ve şunları kaydediyor:

“Nükleer malzemenin BM Nükleer Dairesi ile uluslararası topluluğun gözetimi altında Türkiye’de işlenerek, daha sonra tekrar İran’a gönderilmesi teminat altına alınmıştır. Rusya ile ABD bu anlaşmaya destek olacakları taahhüdünü vermişlerdir. Ben açıkça itiraf edeyim ki, başka ne gibi teminat verilebileceği aklıma gelmiyor.”

Tahran'a yaptırım uyarısı

BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ile Almanya, -gözetim altında- yurtdışında uranyum zenginleştirme işlemi için sunulan öneriyi İran’ın yıl sonuna kadar kabul etmemesi durumunda yaptırım kararı hazırlayacaklarını duyurdu. Ancak yaptırımlar konusunda sadece Rusya ile Çin değil, çok sayıda kalkınmakta olan ülke de muhalif tavır alarak, İran’a daha sert yaptırım uygulanmasını engelliyor.

Önümüzdeki günlerde görevi Japon meslektaşına devredecek olan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed El Baradey ise, İran’a yaptırım uygulanmasını önlemek istiyordu. Baredey gider ayak Tahran’a bir kez daha çağrıda bulundu:

“Ben İran’ın görüşme süreci içinde kalmasından yanayım. El uzatılmıştır; bu AB için de, ABD için de geçerlidir.”

© Deutsche Welle Türkçe

Andreas Meyer-Feist / Çeviren: Çelik Akpınar

Editör: Ahmet Günaltay