Diskotek saldırısının kurbanları anılıyor

Tarih: 5 Nisan 1986. Berlin’in Friedenau semtindeki “La Belle” adlı diskotekte çılgınlar gibi eğlenilmiş, saat 1:49’da eğlence sona ermişti. İşte tam o sırada korkunç bir patlama duyuldu. Diskoteğin zemini yarılmış, pistte bulunan bazı kişiler aşağıya bodruma uçmuşlardı. Patlamada üç kişi ölmüş, 30 kişi ağır yaralanmış, 250 kişinin de kulak zarı patlamıştı. Ölenler arasında iki de Amerikan askeri bulunuyordu. Alman hukuk tarihindeki en sarsıcı davalardan birinin yargıcı olan Peter Marhofer, dört yıl süren dava sonunda, eylemin Libya başkenti Trablus’ta planlanmış ve organize edilmiş olduğunun “kesin biçimde kanıtlandığına” hüküm verdi. Davacı avukatlarından biri olan Andreas Schulz, kararın açıklanmasından sonra “Mahkeme Başkanı çok açık bir biçimde eylemin ardında Libya istihbarat örgütünün bulunduğunu söylemiştir; yani söz konusu olan bir devlet kuruluşudur” ifadelerini kullanmıştı.

Ne var ki eylemin sanıkları hakkındaki dava, ta ki Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonra başlayabildi. Doğu Almanya istihbarat örgütü "Stasi" dosyalarının açılmasından sonra eylemin planlanması ve uygulaması konusunda ayrıntılar ortaya çıkarılabildi. Dosyaların ortaya koyduğu şey, Stasi’nin eylemden haberdar olduğuydu. Belgelerde eylemin planlama merkezinin Doğu Berlin’deki Libya Temsilciliği olduğu da anlaşılıyordu. Libya istihbarat örgütü, iki Libya gemisinin ABD tarafından batırılmasının intikamını bu suikast eylemi ile almak istemişti. Alman Başsavcılığı, 1997 yılının Ocak ayında nihayet dört sanık hakkında dava açabilmişti, ancak dava çok ağır yürüyordu. Bundan bir yıl sonra İskoçya’ya bağlı Lockerbie semalarında bir Amerikan yolcu uçağına düzenlenen suikast nedeniyle de gözler yine "devlet eliyle terör eylemleri düzenlediği" şüphesiyle Libya’ya çevrilmişti.

Schröder-Kaddafi görüşmesi

2001 yılı mart ayında o zamanki Almanya Başbakanı Gerhard Schröder’in danışmanı Michael Steiner, Libya lideri Kaddafi ile Trablus’ta bir görüşme yapar. Görüşmede Kaddafi’nin terör eylemlerine karıştıklarını itiraf ettiği öne sürülür. Kısmen Almanya’nın Washington’daki Büyükelçiliği üzerinden, kısmen de Almanya Başbakanı Gerhard Schröder’in ABD Başkanı George W. Bush ile bir görüşmesi ertesinde Libya’nın terör eylemlerine karıştığı şeklindeki itiraf kamuoyuna sızar. Dönemin Alman Hükümet Sözcüsü Karsten Haye, o ana kadar gizli tutulan bu görüşmenin yapıldığına ilişkin kısa bir açıklamada bulunur: “Görüşmede uluslararası terörizmle mücadele konusu da ele alınmıştır. Kaddafi bu görüşmede terörizm ile arasına mesafe koyduğunu açıklamıştır. Ancak geçmişteki münferit eylemler konusuna girilmemiştir.”

Karar hayal kırıklığı yarattı

Libya Yönetimi’nin Alman resmî temsilcilerine hukukî bağlayıcılığı olan bir itirafta bulunup bulunmadığı konusu Alman Federal Meclisi’ne bağlı ilgili komisyonun araştırmaları sonunda da net olarak ortaya çıkartılamadı. Alman mahkemesi 2001 yılı kasım ayında 42 yaşındaki Verena Hanaa’yı üç kişinin ölümüne sebebiyet vermek suçundan 14 yıl hapis cezasına çarptırdı. Verena Hanaa, depresyon geçirdiği gerekçesiyle “ömürboyu hapis”den kurtulmuştu. Mahkeme, Verena Hanaa’nın eski eşi Ali Hanaa, Libyalı Ebulkâsım Eter ve Filistinli Yasir Harayidi’yi cinayet ve cinayete teşebbüs suçlarından suçlu buldu. Harayidi 14 yıl, Hanaa ve Eter ise 12’şer yıl hapis cezasına çarptırılır. Saldırıda ölen ve yaralanan kurbanların avukatlarından biri olan Axel Schirmack, müvekkillerinin karardan hayal kırıklığına uğradığını belirtir.

Schirmack, “Şimdi belki teselli edecek yegâne şey, en azından kurbanların tazminat taleplerinde yardımcı olmaktır. Burada federal hükümetin daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerekmektedir” diyor.

Libya tazminat ödemeyi kabul etti

Kurbanların avukatlarının zorlu görüşmelerinden sonra Libya’nın Kaddafi Vakfı, 2004 yılı eylül ayında “La Belle” diskoteğinin kurbanlarına 35 milyon dolar tazminat ödenmesine razı oldu. Tazminat ödemeleri Almanya-Libya ilişkilerinin normalleşmesinin yolunu açtı ve hatta 2004 yılı ekim ayında Almanya Başbakanı Gerhard Schröder, Libya lideri Muammer Kaddafi’yi ziyaret amacıyla başkent Trablus’a gitti.

© Deutsche Welle Türkçe

Daniel Scheschkewitz / Çeviri: Çelik Akpınar

Editör: Murat Çelikkafa