271009 Frauengleichstellung international

Kadın – erkek eşitliğini sağlamak 21’inci yüzyılda bile kolay değil. Dünya Ekonomik Forumu’nun 2009 Cinsiyet Uçurumu Raporu da çok sayıda ülkenin bu hedeften hala uzak olduğuna işaret ediyor. Kadınların ekonomi ve siyasete katılımını 130 ülkede mercek altına alan rapor, dünyanın birçok bölgesinde cinsiyetler arasında fırsat eşitliğinin bulunmadığına dikkat çekiyor.

Raporu hazırlayan uzmanlardan Sadiye Zahidi, ülkeler arasında bir sıralama yaptıklarını belirterek şu bilgileri verdi:

“Sıralamada 0,83 puan alan İzlanda birinci sırada. Bu, İzlanda’da cinsiyetler arasıdaki uçurumun yüzde 83 oranında kapatılmış olduğu anlamına geliyor. Listenin sonunda ise 0,47 puan alan Yemen var. Bunun anlamı da şu; Yemen’de kadın ve erkek arasındaki uçurum sadece yüzde 47 oranında kapatılabilmiş.”

Raporda Türkiye'nin durumu da dikkat çekici. Birçok Asya, Avrupa ve Afrika ülkesinin arkasında yer alan Türkiye, 134 ülkenin yer aldığı listede 129'uncu, yani sondan altıncı sırada. 2008 yılına göre Türkiye'nin performansının daha kötü olduğu belirtilen raporda, kadınların iş hayatına katılımının yüzde 29'dan 26'ya, kadının siyaset ve iş dünyasındaki liderlik pozisyonunun da yüzde 10'dan yüzde 8'e gerilediği görülüyor.

Rekabetçi ülkeler önde

Rapordaki sıralamaya bölgeler açısından bakıldığında, daha çok Batı Avrupa, Kuzey Amerika ve Okyanus'taki zengin ülkelerin üst sıralarda olduğu gözleniyor. Bu sonucun sürpriz olmadığını belirten Dünya Ekonomik Forumu uzmanlarından Zahidi sözlerini şöyle sürdürdü:

“Cinsiyetler arasındaki uçurumun en az olduğu ülkelerin, hem bu eşitliğin sağlanmasına istekli hem de rekabet gücüne sahip ülkeler olduğu görülüyor. Bunun nedeni gayet basit: İş gücü rezervlerinin yarısı kadınlardan oluşuyor ve ekonomi hayatında etkin bir şekilde üretime katılmaları sağlandıkça sözkonusu ülke ekonomilerin rekabet gücü artıyor."

Cinsiyet eşitliği zenginliğe bağlı değil

Listenin ortalarında Latin Amerika, Doğu Avrupa ve Asya ülkeleri yer alıyor. Bu ülkeleri Afrika ülkeleri izlerken cinsiyet eşitliği listesinin sonlarında Ortadoğu ülkeleri göze çarpıyor.

Sıralama ve ülkeleri karşılaştıran Cinsiyet Uçurumu Raporu’nun vardığı sonuç ise şu: Bir ülkede cinsiyet eşitliğinin durumu, ülkelerin gelişmişlik düzeyi ya da bir ülkenin zengin ya da yoksul olmasına bağlı değil. Belirleyici olan, ülke kaynaklarının cinsiyetler arasında adil bir şekilde dağıtılması.

Bunun en çarpıcı örneği ise Güney Afrika. Geçen yıl kadının ekonomi ve siyasetteki yerini iyileştirecek düzenlemeler yapan Güney Afrika, Dünya Ekonomik Forumu’nun bu yılki raporunda altıncı sırada yer aldı. Oysa geçen listenin ortalarındaydı. Gelişmekte olan ülke konumundaki Filipinler de cinsiyet eşitliğinde ilerleme kaydederek listenin ilk 10 ülkesi arasında yer almayı başardı.

Her ülke için farklı yöntem

Ancak eşitliği sağlamak için her ülkede izlenen yöntemin farklı olması gerektiğini belirterek önemli bir noktaya vurgu yapan raportör Sadiye Zahidi, örneğin son sıradaki Yemen'in İzlanda'yı örnek alamayacağını dile getiriyor. Zahidi, Yemen'in kendi bölgesindeki diğer ülkelere bakabileceğini ve benzer gelişmişlik düzeyi gösteren bölge ülkelerinden bir şeyler öğrenebileceğini ifade ediyor.

Cinsiyet eşitliğinin zenginlikle bağlantılı olmadığını gösteren iki ülke daha var. Listede, dünyanın en zengin ülkelerinden sayılan ABD'nin 31'inci, Japonya'nın da 75'inci sırada olduğu görülüyor. Özellikle siyasette kadının daha az yer aldığı belirtilen bu iki ülkenin de uçurumu kapatmak için daha fazla çaba göstermesi gerektiği belirtiliyor.

Olumlu gelişmeler de var

Öte yandan dünyada olumlu gelişmeler de olduğunu belirten Sadiye Zahidi şunları söyledi:

“Son dört yıl içinde dünyanın büyük bir bölümünün cinsiyetler arasında uçurumun kapatılması yolunda hayli ilerleme kaydetmiş olması da önemli ve gelecek vadeden bir gelişme. Zira 2006 yılından bu yana izlediğimiz 115 ülkenin 99'unda cinsiyet uçurumunun azalmaya başladığını görüyoruz.”

Claudia Witte / Çeviren: Hülya Köylü

Editör: Değer Akal