Bugün Dünya Kitap Günü

Dünyada 23 Nisan, Dünya Kitap ve Telif Hakları Günü olarak kutlanıyor. UNESCO tarafından 1995 yılında ilan edilen bu özel güne ilham kaynağı olan ülke ise İspanya. İspanya'nın Katalonya bölgesinde yıllardır 23 Nisan günlerinde kitap alan herkese kitabın yanında bir de gül armağan ediliyor ve sokak eğlenceleri düzenleniyor. 23 Nisan ayrıca Miguel de Cervantes, William Shakespeare ve Vladimir Nabokov gibi birçok ünlü yazarın doğum günü ya da ölüm yıl dönümü.

Bugün onlarca ülkede milyonlarca kişinin katılımıyla kitap fuarları kuruluyor. Okuma ve anma günlerinin yanı sıra özel dinletiler ve kitap kampanyaları düzenleniyor. Hapishane, hastane, okul ve köy kütüphanelerine kitap yardımları yapılıyor. Korsan yayıncılığı protesto etmek amacıyla da pek çok etkinlik gerçekleştiriyor.

Amaç dünya genelinde okuma ve yazmanın teşvik edilmesi. Ancak bilgisayar çağında bu hedefe ulaşılması hiç de kolay değil. Uzmanlar, özellikle 14-15 yaş civarında erkek çocuklarının okuma alışkanlığı olmadığına dikkat çekiyor. Peki gençlerin, özellikle de erkek çocukların kitaplara olan ilgisi nasıl arttırılabilir? Bu soruya yanıt bulmak için gençler için kitap yazan dünyaca ünlü yazarların görüşlerini aldık.

Ünlü yazarlardan öneriler

Türkiye’de de yayımlanan 35 Kilo Tembel Teneke adlı kitabın Fransız yazarı Anna Gavalda, çocukların kitap okumaya zorlanmasına karşı. Anna Gavalda şöyye diyor: “Öğretmenlik yaptığım dönemde bir çok veli bana gelerek oğullarının okumadıklarından şikayet ederdi. Ben de onlara’Peki siz okuyor musunuz?’ diye sorardım. Genelde ’Vaktim olmuyor’ yanıtını alırdım. İşte öncelikle iyi örnek olmalıyız ve karşılıklı saygı önemli. Benim oğlum bilgisayar oyunlarına ilgi duyuyor. Ben de bunları heyecanlı buluyorum. Bana anlatır ve ben dikkatle onu dinlerim. Ancak okumaya kimse ikna edilemez. Bir çocuğa ’Oku bu senin için çok yararlı’ demenin faydası yok. Bu hiç bir işe yaramaz“.

Gavalda gibi yazar olmadan önce öğretmenlik yapan ve Türkiye’de Artemis Fowl dizisiyle tanınan İrlandalı Eoin Colfer’e göre kitaplarının gençler tarafından çok rağbet görmesinin nedeni şöyle: “Bence kitaplarım özellikle erkeklerin ilgisini çekti. Çünkü kitaplarım hızlı, çetrefil, bol aksiyonlu ve eğlenceli. Kanımca bazı yazarlar ‚ ’Erkek çocukları zaten okumuyor bu nedenle kendimi zorlamamalıyım’ diyerek kolaya kaçıyorlar. Bu çok büyük bir hata. Çünkü erkek çocuklar çok zeki ancak okumak istemiyorlar. Peki çocukları nasıl okumaya teşvik edebiliriz? Bir bölümü okuyup hikayenin diğer bölümlerini nerede bulabileceğini göstererek yapabiliriz bunu. Asla ’Okumak zorundasın’ denmemeli. Kitap okumak bir zorunluluk olmamalı. Aksi takdirde bunu asla yapmazlar.“

"Sakın dokunma!"

Yazdığı fantastik romanlarıyla çok sayıda ödül kazanan ve yetişkinlerin bile ilgisini çeken, Kuzey Işıklara Kara Cevher dizisi Türkçe’ye çevrilen yazar Philip Pullman ise şu görüşte: “Okurken düşünmeyi öğreniyoruz. Yargıda bulunmayı ve karşılaştırmayı öğreniyoruz. Resmin egemen olduğu çağdaş bir dünyada okumak çok önemli, çünkü resimler totaliter. Bir tercihi olamıyor. Resmin yarattığı izlenim zorlayıcı. Buna karşın kelimeler demokratik. Okur kelimelerle iletişim kuruyor. Kendi resmini yaratabiliyor. Hikayenin oluşmasına kendisi katkısını yapıyor. Bu tamamlanmış bir resmi tüketmekten daha zor. Ancak daha demokratik.“

Peki Philip Pullman bir genci kitap okumaya nasıl teşvik ederdi? Pullman’a göre bunun formülü “Sen bunu okumak için henüz çok gençsin. Çünkü bunun içersinde seks, şiddet gibi çok zararlı şeyler yer alıyor. Sakın dokunma. Şimdi ben bunu dolabın üstüne koyuyorum, iki saatliğine dışarı çıkacağım. Sakın kitaba dokunma“ demekten geçiyor.

Ödül töreninde Nazım Hikmet şiiri

Bu arada İspanya'nın en önemli edebiyat ödüllerinden olan Cervantes'i kazanan İspanyol şair Antonio Gamoneda, İspanya'nın başkenti Madrid'in Alcala de Henares ilçesinde düzenlenen ve Kral Juan Carlos, Kraliçe Sofia ve Başbakan Jose Luis Rodriguez Zapatero'nun da katıldığı törende, Nazım Hikmet'in Don Kişot şiirini okudu. Hikmet'ti "büyük Türk şairi" diye anan Gamoneda, yazar Orhan Pamuk'tan da övgüyle söz etti.