Brokoli ve domates muamması

Bitkilere ve hayvanlara patent verilmesi doğru mu? Bu soru, İngiliz şirketi Planet Organik Teknolojiler'in sekiz yıl önce aldığı brokoli patentiyle ilgili itirazlarla ortaya çıktı. Şirketin patent hakkını almasından bir yıl sonra Fransa'dan ve İsviçre'den iki firma, Avrupa Patent Ofisi'ne şikayette bulundu. Bu iki firma ve çevre örgütleri, bitki ve hayvanlara patent verilmesine karşı çıkıyor.

Tarım ürünlerine patent alınması yeni bir uygulama değil. Ancak son dönemde tarım ürünleri piyasasında patentli ürünlerin çoğalması, fiyatların da artmasına yol açtığı için büyük tepki topluyor. Esas itibariyle de EPA, tohum malzemesi, hayvan cinsleri ve bitki çeşitlerine patent verilmesini yasaklıyor.

Kanserle mücadele için brokoli

Ancak bu kez patent tartışmalarının odağında, kanserle mücadele için özel olarak yetiştirilen brokoli yer alıyor. İngiliz Şirketi Planet, patent başvurusu yapan firma, genetik yollarla yetiştirdiği brokoli çeşidinin tüm haklarına sahip olmak istedi. Aynı şekilde daha az su içeren domatesin patent hakkı da benzer gerekçelerle 2000 yılında İsrail Tarım Bakanlığınca alınmıştı.

Karar sevindirdi

Merkezi Almanya’nın Münih kentinde yer alan Avrupa Patent Ofisi de gelen şikayetleri değerlendirerek, brokolinin emsal oluşturduğu bir ön karara imza attı. Brokoli ve domatesi farklı tekniklerle yetiştirmenin patentiyle ilgili çıkan tartışmalar tüm bitki ve hayvanların patentlerini kapsayan bir kararın alınmasına vesile oldu. Avrupa Patent Ofisi EPA, tartışmalara son verecek ön kararını "biyolojik üretim yöntemlerine“ patent verilemeyeceği şeklinde açıkladı. Şikayetçi firma ve çevre örgütlerinin lehine karar verilmiş oldu.

EPA'nın Şikayetçi firmalar ve çevreciler tarafından olumlu karşılansa da, geçmişe dönük karar alınıp alınamayacağı yani brokoli ve domatesin özgür kalıp kalmayacağı henüz belli değil.

©Deutsche Welle

DW,dpa/GA,NH