Brezilya ekonomisi resesyondan çıktı

Bir yıl önce, 15 Eylül 2008’de Amerikan yatırım bankası Lehman Brothers’ın iflas etmesi, tüm dünyayı etkisi altına alan küresel mali krizin de başlamasına yol açmıştı. Kriz sadece Londra, New York, Tokyo ya da Frankfurt gibi finans merkezlerini değil, kalkınmanın eşiğindeki ülkeleri de kötü bir şekilde etkilemişti.

2008 yılı Aralık ayı. Brezilya’nın Sao Paulo kentindeki bir alışveriş merkezindeyiz. O günlerde işler oldukça kötü gidiyordu. Kriz ülkeyi tam anlamıyla pençesine geçirmişti. Televizyon, mobilya ya da otomobil satışları kesilmişti, çünkü bankalardan kredi almak çok zorlaşmıştı. Bir mobilya mağazasının müdürlüğünü yapan Elias yaşadıkları sıkıntıyı şöyle dile getiriyordu:

"Krizi şimdiden çok fazla hissediyoruz, satışlar oldukça geriledi. Müşterilerimize kredi finansmanı sağlayan bankalar, kredileri daralttı. Bu her şeyi çok zor bir hale getirdi. Kriz, işletmemizin gelişip büyümesine büyük ölçüde zarar verdi.“

Lula da Silva’dan olumlu mesaj

Kriz Brezilya'da sadece tüketimi durma noktasına getirmedi. Ham ve gıda maddesi ile sanayi ürünleri ihracatı yüzde 50'nin üzerinde azaldı. Büyük sanayi bölgelerinde işsizlik arttı ve milli gelir yüzde 1,5 oranında geriledi. Krizin patlak vermesinden bir yıl sonra ise olumlu gelişmeler yaşanıyor. Devlet Başkanı Lula da Silva, tehlikenin artık geçtiğini belirtiyor:

"Şu anda gerçekte yaşanan şey, krizin artık çok şiddetli olmadığıdır. Kriz şu anda yatışmış durumda. Amerikan ekonomisi artık üç ay önceki kadar karamsar değil. Bizler şimdi üretimi tekrar arttırmalıyız."

İkinci çeyrekte yüzde 1,9 büyüme

Brezilya Devlet İstatistik Kurumu’nun açıkladığı verilerde de aylar sonra ilk kez olumlu rakamlar göze çarpıyor. Buna göre, yılın ikinci çeyreğinde, Brezilya ekonomisi yüzde 1,9 oranında büyüdü. 2008 yılı sonunda büyüme oranı yüzde eksi 3,4, ilk çeyrekte de yüzde eksi 1 olmuştu. İstatistik Kurumu Başkanı Rebeca Palis, öncelikle özel tüketim harcamalarının artmaya başladığını belirtiyor:

"Gelirlerdeki sürekli reel büyüme, bireysel kredi işlemlerinin açılması ve hükümetin kararlaştırdığı vergi indirimleri, hanelerin tüketim harcamalarını doğrudan ve olumlu bir şekilde etkiledi.“

Hükümetin adımları etkili oldu

Aslında hükümet, krizin Latin Amerika’nın bu en büyük ülkesini teğet geçeceğini düşünmüştü. Fakat umulanın aksi oldu. Krediler pahalandı, ihracat durgunlaştı ve en önemli endüstri kollarında duraksamalar yaşandı. Ancak hükümet hızlı ve doğru kararlar aldı. Faizleri indirdi, finans piyasasına milyarlar aktardı, vergi indirimi ve sübvansiyonlarla özel tüketimi canlandırdı. Rio de Janerio Sanayiciler Birliği temsilcisi Patrik Carvalho, şunları söylüyor:

"Yapısal anlamda Brezilya iyi durumda ve kalıcı şekilde büyüme gösteriyor. Ayrıca tarihte ilk kez, etkili finans ve vergi politikaları uygulayabileceğimizi fark ettik. Faizleri düşürüp, sübvansiyonları arttırabileceğimizi ve aynı zamanda vergi kolaylıkları da sağlayabileceğimizi görüyoruz. Bu, genel olarak Brezilya ekonomisi için olumlu bir itici güç oldu.“

Gottfried Stein / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay