BM'nin iktidar organı: Güvenlik Konseyi

15 kişilik BM Güvenlik Konseyi, dünya forumunun asıl iktidar organı. İran, Kuzey Kore ya da Lübnan, Konsey’in son günlerdeki acil gündem konuları. Ama bu tür konuların dışında Konsey’in çalışmaları pek kamuoyuna yansımıyor.

Veto hakkına sahip beş daimi üye ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa’nın yanı sıra, iki yıllığına seçilen 10 ülkenin temsilcileri günde iki kez biraraya gelirler. Kapalı kapılar ardında yapılan bu toplantılarda belli bir takvim üzerinde çalışılır. Fildişi Sahili, Kıbrıs ya da Haiti gibi sorunlu bölgelere ilişkin dönem raporları, BM operasyonları, genel kurulun ya da genel sekreterin verdiği yeni görevler ya da idari işler gibi konular ele alınır.

7. madde tartışmaları

Olağan durumlarda ne tartışmalar ne de oylamalar sorun olmaz. Ama BM’nin yaptırımları da içeren bir karar alması gerektiğinde hemen her kelime defalarca tartışılır ve hatta başarısız olması olası karar tasarıları geri çekilir. Güvenlik Konseyi’ne bu gücü veren de BM Kuruluş Bildirgesi’nin 7. maddesi.

Bu madde 15’ler grubuna, üye ülkelere karşı mavi bereliler ya da BM öncülüğündeki askeri birlikler yoluyla müdahale imkanı veriyor. BM Güvenlik Konseyi’nin bu tür kararları büyük risk taşıyan kararlar, bu yüzden de 7. maddeye dayalı kararlar, genellikle tartışmalı kararlardır. ABD müdahale yetkisi veren 7. maddeyi sık sık kullanmak isterken, Rusya ve Çin nadiren askeri müdahaleye onay verir.

BM Güvenlik Konseyi, dünya politikasının döndüğü bir yer. Bu işlevi ile her ülkenin en önemli temsilcilerini gönderdiği bir kurum. Ama herhangi bir kriz söz konusu olduğunda karar BM büyükelçilerinin değil, başkentlerindir. Bunlar arasında da beş büyükler, yani daimi üyeler ön plana çıkıyor.