BM'de insan hakları reformu

İnsan Hakları Komisyonu üyeleri, BM Ekonomik ve Sosyal Konseyi tarafından seçiliyor. Bu seçim, aslında çoğu zaman birkaç ülkenin gösterdiği adayın onaylanmasından öteye geçemiyor. Ayrıca Komisyon, son yıllarda kendisi de insan haklarını ihlal eden Zimbabve gibi ülkelerin de üyeliği yüzünden güvenirliliğini kaybetmeye başladı.

Bu noktaya dikkat çeken İnsan Hakları İzleme Örgütü Human Rights Watch’ın yöneticisi Kenneth Roth, Komisyon üyelerinin neredeyse yarısının insan hakları ihlallerini önlemeye, Komisyon’u güçsüzleştirmeye çalıştığını belirtiyor ve “Bu çok gülünç, çünkü BM’nin görevi insan hakları ihlallerinin önlenmesi için bu Komisyon’u ve Komisyon’un inanılırlığını kuvvetlendirmektir” diyor.

Nitekim, geçtiğimiz yıllarda bazı ülkeler Komisyon’daki oylamalarda kritik kararlarda birbirlerini kolladılar. Bu nedenle Çin ve Çeçenistan’la ilgili çözüm önerilerine de hiç şans verilmedi. İnsan hakları kavramı sistematik olarak esnekleştirildiği için Komisyon’un işi de gittikçe zorlaşıyor. İşte bu nedenlerle BM İnsan Hakları Komisyonu’nun reformdan geçirilmesi kaçınılmaz.

Annan’ın seçtiği model

BM Genel Sekreteri Annan, birçok seçenek arasından İnsan Hakları Konseyi modeli üzerinde karar kıldı. Bu tür bir mecliste kararı çoğunluk verecek. Konsey üyeleri, Birleşmiş Milletler’in genel oturumlarında üçte ikilik çoğunluğun oyuyla seçilecek. En önemlisi üye seçilebilmek için, temel düzeyde insan haklarını sağlamış bir ülke olmak gerekiyor.

Daha önce BM İnsan Hakları Komisyonu'nun seçimle işbaşına gelmiş üyeleri olan Zimbabve, Sudan veya Çin gibi ülkelerin artık şansı olmayacak. Alman İnsan Hakları Forumu örgütünden Theodor Ratgeber, bu reformun Komisyon’u güçlendireceğini belirterek “Annan’ın bu önerisi gerçekten çok olumlu. Konsey’in bu şekilde tanzim edilmesi, yani sadece altı hafta değil tüm yıl aktif olarak insanların başvurabileceği bir yapıya kavuşturulması gerçekten büyük bir gelişme” diyor.

Konsey’in reform önerilerinde talep edildiği gibi Güvenlik Konseyi ile eşit düzeyde olup olmayacağı ve hangi yetkilere sahip olacağı sorularıysa cevapsız kaldı. Bu konularda nihai kararı ise BM Genel Kurulu verecek.