BM'de Barış Kurma Komisyonu oluşturuldu

BM, yeni kurulan Barış Kurma Komisyonu ile kriz bölgelerinde kalıcı istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmayı hedefliyor. Hem BM Güvenlik Konseyi hem de Genel Kurul’un onayını alan Komisyon faaliyetlerine kısa süre içinde başlayabilecek.

BM Genel Sekreteri Kofi Annan, yeni kurumun BM’nin barış çabalarının tarihinde bir dönüm noktası oluşturduğunu belirterek, şimdiye kadar çeşitli BM kuruluşlarının barışın sağlanması çabalarına ayrı ayrı katıldığını, şimdi ise teşkilattaki tüm güçler birleştirilerek daha etkin bir çalışma gerçekleştirileceğini vurguladı. Barış Kurma Komisyonu’nun kuruluşu, aynı zamanda BM’de gerçekleştirilmesi planlanan kapsamlı reformların da bir parçası.

BM Genel Kurulu Başkanı Jan Eliason da bu tarihi adımla, ağır çatışmalar yaşayan ülkelerin artık kaderleriyle başbaşa bırakılmayacağını belirtti. İsveçli diplomat Komisyon’un amacını, “krizlerin giderilmesinde BM’nin deneyimlerini birleştirmek, arabuluculuk, barışın sağlanması, insan hakları ve hukuk devletinin yerleşmesi, insani yardım, yeniden imar ve uzun vadeli kalkınma“ olarak açıkladı. Komisyon’un ilk görev alanlarının Brundi, Sierra Leone, Liberya gibi Afrika ülkeleriyle Haiti olabileceği belirtiliyor.

“Büyük bir boşluk dolduruldu“

Alman Bilim ve Siyaset Vakfı’ndan siyaset bilimci Ulrich Scheckener da kurulan Komisyon’un BM’de büyük bir boşluğu doldurduğunu belirtti. Scheckener sözlerini şöyle sürdürdü:

“BM’de barışın sağlanması alanında çalışan hükümetlerarası bir organ yok. Çatışma sonrası dönemde yaşayan toplumlar için barışın sağlanması uzun vadeli bir perspektif anlamına gelir. BM Güvenlik Konseyi’nde daha çok kriz yönetimi uygulanıyor. Yani Güvenlik Konseyi sadece kriz yaklaştığında ya da tırmandığında devreye giriyor, çatışma sonrası durumla, özellikle de uzun vadeli projeler sözkonusu olduğunda genelde ilgilenmiyor.“

Daimi komitede 31 ülke

Komisyon’un daimi komitesinde BM’ye üye 31 ülke temsil edilecek. Bu 31 ülke arasında veto hakkına sahip olan beş daimi üye ABD, Çin, Rusya, Fransa ve İngiltere ile Güvenlik Konseyi’nden iki ülke daha yer alacak. Komitede ayrıca BM Ekonomi ve Sosyal İşler Konseyi’nden yedi üye ile BM’nin barış çalışmalarının finansmanında en büyük katkıyı gerçekleştiren beş ülke de bulunacak. Komisyon’un oturumlarına Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu ve diğer uluslararası kredi kuruluşlarından temsilcilerin de katılması planlanıyor.

Komisyon’un kuruluşu için Güvenlik Konseyi’nde yapılan oylamada Brezilya ve Arjantin, veto hakkına sahip beş üyenin oluşturulan yapıda çok fazla nüfuz sahibi olduğu gerekçesiyle çekimser oy kullandı. Genel Kurul’daki oylamada da Venezüella ve Mısır benzer gerekçelerle çekimser kaldı.

“Sorunlar çıkabilir“

Ulrich Scheckener ise Komisyon’un 31 üyeden oluşmasının sorunlar doğurabileceğine dikkat çekerk “Bu hem bir avantaj, hem de dezavantaj. Avantajı, tüm farklı gruplar ve bölgeleri temsil edecek olması. Dezavantajı ise değişik bölgeler ve ülke grupları arasındaki çeşitli anlaşmazlıkları yansıtacak olması. Örneğin Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri arasındaki, daimi üyelerle diğer üyeler arasındaki ya da Batı ülkeleriyle kalkınmakta olan ülkeler arasındaki anlaşmazlıkları…“ değerlendirmesinde bulundu.