BM, İran için hazırlıklara başladı

Uluslararası Atom Enerji Kurumu’nun İran dosyasını havale ettiği BM Güvenlik Konseyi, konuyla ilgili ön hazırlıklara başladı. UAEK’nın kararının ardından BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi Çin, ABD, Fransa, İngiltere ve Rusya'nın temsilcileri dün akşam bir araya gelerek İran konusunu görüştü. Toplantıya katılan temsilcilerin İran’a nasıl bir yanıt verileceği konusunda görüş alışverişinde bulunduğu belirtildi.

Görüşmelerle ilgili bir basın açıklaması yapan Çin'in BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Wang Guangya ise ''durumun ciddi olduğunu'' belirterek, yeniden toplanmaya karar verdiklerini söyledi. Konsey’in alabileceği önlemlerin durumun ciddiyetini artırmaması gerektiğini belirten Wang, “Krize bir çıkış noktası bulmalıyız“ diye konuştu. Ancak İran konusunda farklı tutumları olan daimi üyelerin İran konusunda ortak tavır alırken zorlanabilecekleri sanılıyor.

İran dosyasının BM Güvenlik Konseyi’nde önümüzdeki hafta görüşülmesi bekleniyor. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) bugün Viyana'da yapılan yönetim kurulu toplantısında, İran'ın nükleer dosyasının UAEK Başkanı Muhammed El Baradey'nin raporuyla birlikte BM Güvenlik Konseyi'ne havale edilmesine karar verilmişti.

ABD, BM’nin kararını bekliyor

ABD, BM Güvenlik Konseyi aracılığıyla Tahran’a daha fazla baskı yapabileceğine inanıyor. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu nezdindeki ABD temsilcisi Büyükelçi Greg Schulte, Viyana’da yaptığı açıklamada yaptırım ifadesini kullanmadı, ancak Güvenlik Konseyi’nde karar alınmasının zamanının geldiğini vurguladı:

Schulte, "İran yönetimi çizgisini değiştirmek zorunda; karşı karşıya gelmek yerine işbirliği ve ciddi müzakereleri tercih etmeliler. Nükleer enerji kullanmak, İran halkının hakkı. İranlılar, yöneticilerinin başarısızlığı nedeniyle yalnızlığa itilmeyi değil, uluslararası saygıyı hakediyorlar“ diye konuştu.

İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’ndaki temsilcisi Büyükelçi Ali Asker Sultaniye ise ABD’ye uyarı mesajları gönderdi. Sultaniye, ABD’nin adını kullanmadan „İran’a kim zarar ve acı verirse, aynı oranda bir tepkiyle karşılaşacaktır“ ifadesini kullandı. Öte yandan İranlı diplomat, kendilerinin de krizin boyutlarının büyümesine karşı olduklarını vurguladı:.

İran uranyum zenginleştiriyor

İranlı uzmanlar, Natanz nükleer santralinde ufak miktarlarda da olsa uranyum zenginleştiriyorlar. Söz konusu zenginleştirilmiş uranyumdan nükleer enerji elde etmek mümkün. Tahran yönetimi, sadece sivil amaçlı olarak nükleer teknolojiye başvurulduğunu iddia ediyor. Fakat İran, bu sivil olduğu iddia edilen programın bazı bölümlerini 18 yıl boyunca gizli tutmuştu.

Ve zenginleştirilmiş uranyumun nükleer silah yapımında da kullanılması nedeniyle, ABD, İran’ın asıl hedefinin bu olduğunu tahmin ediyor. Avrupalılar bu iddiaya şüpheyle yaklaşırken, Rusya da nükleer silahların yayılmasına hiç sıcak bakmadığını gayet açık bir şekilde dile getiriyor.

Rusya’nın girişimi sonuç vermedi

Moskova yönetimi, son günlerde, nükleer krizde arabuluculuk yapmaya çalıştı. Tahran’ın bilimsel amaçla uranyum zenginleştirmesine izin verilmesi, gündeme gelen önerilerdendi. Bunun karşılığında ise İran’ın geniş çaplı uranyum zenginleştirme programını birkaç yıllığına askıya alması isteniyordu. Fakat Rusya’nın bu girişimi, sonuçta ABD’nin muhalefetine takıldı.