Medyada kontrol hakkı

Alman milli takımının golcü oyuncusu Lukas Podolski, şu günlerde bir hayli sinirli. Zira Amerikan TV kanalı ESPN’nin internet sayfasında cumartesi günü Podolski ile bir röportaj yayınlandı. Ancak ünlü futbolcu, bu kanala herhangi bir röportaj vermediğini, dolayısıyla ifadelerin tamamen uydurma olduğunu iddia ediyor.

Gazeteciler ile ünlü isimler arasında röportaj nedeniyle sık sık tartışmalar yaşanıyor. Almanya’da  röportaj veren bir kişi, röportaj yayınlamadan önce hoşuna gitmeyen ifadeleri genelde değiştirebiliyor. Yasal bir temeli olmayan ama medyada tamamen yerleşen bu uygulamaya, düzeltme ve onay hakkı deniliyor. Hâlihazırda neredeyse hiçbir politikacı veya sporcu, bu hak tanınmadıysa röportaj vermiyor.  Çünkü okuyan kişilerin hoşuna gitmeyecek bir şey söylemekten duyulan korku, çok büyük.

"Kontrol hakkı, kötüye kullanılıyor"

Alman Basın Konseyi Başkanı Lutz Tillmanns, bu uygulamayı eleştirenlerden biri. Tillmanns, “Benim sorun olarak niteleyeceğim noktalardan biri, öncelikle bu uygulama, politikacılar ve ünlü isimler tarafından kötüye kullanılabiliyor. Bu hak, giderek artan bir biçimde gazetecilere röportaj vermenin koşulu olarak öne sürülüp baskı aracı olarak kullanılıyor. Amaç söylenenlere sonradan çeki düzen vermek” diye konuşuyor.

Berlin merkezli Tageszeitung gazetesi 2003 yılında bu soruna dikkat çekmek için ilginç bir girişimde bulunmuştu. Bir Tageszeitung muhabiri, Sosyal Demokrat Partili politikacı Olaf Scholz ile bir röportaj yapmıştı. Ama politikacı, röportajdan sonra bazı ifadeleri silmek istediğini belirtmişti. Ancak gazete, röportajı bu değişiklikleri yapmadan yayınlamış ve hatta silinmesi istenen ifadeleri de daha koyu renkle basmıştı.

"Gazetecilerin yanlışları düzeltilmeli"

Federal Basın Sözcüleri Birliği’nden Uwe Dolderer ise düzeltme ve onay hakkına yönelik yapılan eleştirileri anlayamadığını belirtiyor. Dolderer, “Ben kesinlikle şu kanaatteyim: röportaj veren kişinin kendi ifadeleri üzerinde karar verme hakkı vardır. Nasıl bir gazeteci yaptığı röportajı yayınlamama hakkına sahipse demeci veren kişi de söylemediği bir şeyi ya da yanlış yansıtılan bir ifadeyi düzeltme hakkına sahip olmalıdır” diye konuşuyor.

Uwe Dolderer, gazete sütunlarında yer darlığı nedeniyle verilen röportajlarda radikal kısaltmalara gidildiğini, giderek daha hızlı çalışmaları beklenen internet gazetecilerinin sık sık hatalar yaptığını kaydediyor. Dolderer, bu nedenle düzeltme ve onay hakkının sertleştirilmesi gerektiğini savunurken, Alman Basın Konseyi Başkanı Lutz Tillmanns ise şu sözleri kaydediyor: “Bu sorunla mücadele etmek zorunda kalan gazetecilerin daha cesur olması gerekiyor.  Düzeltme ve onay hakkı ile ortaya çıkan vahim durumu ifşa etmeli ve gerekirse o kişi ile röportaj yapmaktan vazgeçmeliler.”

Tüm bu tartışmaları yeniden gündeme taşıyan ünlü futbolcu Podolski ise önümüzdeki sezondan itibaren İngiltere Premier Lig takımlarından Arsenal forması giyecek. Yani İngiliz medyasında düzeltme ve onay geleneği olmadığı için Podolski’nin her söylediğine dikkat etmesi gerekecek.

© Deutsche Welle Türkçe

Nikolaus Steiner / Çeviren: Başak Demir

Editör: Nihat Halıcı