1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Bakü - Tiflis - Ceyhan hattı açılıyor

Zeynep Gürcanlı / Ankara12 Temmuz 2006

Bakü – Tiflis – Ceyhan boru hattı projesi, Ceyhan’da bu yapılacak uluslararası törenle yarın açılıyor. Törene Azerbaycan ve Gürcistan’ın devlet başkanlarının yanı sıra, 40’ı aşkın ülkeden de bakan seviyesinde katılım olacak. Ankara’dan Zeynep Gürcanlı’nın haberi...

https://p.dw.com/p/AZpX
Bu hatla Azerbaycan petrolleri, Türkiye üzerinden Akdeniz'e ulaştırılacak
Bu hatla Azerbaycan petrolleri, Türkiye üzerinden Akdeniz'e ulaştırılacakFotoğraf: AP

“Yüzyılın projesi” olarak adlandırılan Bakü - Tiflis - Ceyhan petrol boru hattı projesinde büyük gün yarın. Türkiye’nin “doğu ile batı arasında enerji koridoru” haline gelmesinin ilk halkası olan bu büyük proje, Ceyhan’da yapılacak uluslararası bir törenle açılacak. Türk Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in ev sahipliği yapacağı törene, boru hattının geçtiği Azerbaycan ve Gürcistan’ın devlet başkanlarının yanı sıra, 40’ı aşkın ülkeden de bakan seviyesinde katılım olacak.

Bakü - Tiflis - Ceyhan, Türkiye’nin “büyük enerji projelerinin” sadece bir tanesi. Saddam Hüseyin döneminde kurulan, daha küçük ölçekli Kerkük-Yumurtalık boru hattı yaklaşık 20 yıldır Irak petrollerini Akdeniz’e ulaştırıyor. Doğal gaz alanında ise Türkiye, Karadeniz altından geçen Mavi Akım ile Rusya’dan, Doğu Anadolu’ya kurulu hat ile de İran’dan gaz alıyor.

Bir sonraki aşama ise Bakü - Tiflis - Ceyhan petrol boru hattına paralel bir doğal gaz hattı kurmak. Böylece, Kazak ve Azeri doğalgazının da en kısa yoldan Türkiye’ye ulaştırılması planlanıyor. Nihai amaç da geçen ay ilk anlaşması imzalanan Nabucco hattı ile Türkiye’ye pek çok kaynaktan gelen doğal gazın Avrupa’ya aktarılması. Nabucco projesi, kurulacak boru hattı ile Türkiye’de ulaşacak doğal gazın Bulgaristan, Romanya ve Avusturya üzerinden Avrupa kıtasının ortasına kadar taşıyacak.

Projenin önemi

Türk Dışişleri Bakanlığı’nda enerji konularından sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Mithat Rende, projenin önemini, “tüm dünya ilk kez bir transit geçiş ülkesinden, stratejik ülke olarak bahsediyor” sözleriyle açıklıyor. Rende sözlerini, “Amacımız, Hazar Havzası ve özellikle Azerbaycan petrolünün Türkiye üzerinden Akdeniz'e ulaştırmaktır. Bugün gündemde olan, enerji güzergah çeşitlendirme çalışmalarının ilk meyvesidir” şeklinde sürdürüyor.

Proje başlangıcında, Bakü - Tiflis - Ceyhan’dan sadece Azeri petrolünün akması planlanıyordu. Ancak Haziran ayında Kazakistan’da imzalanan bir anlaşma ile Kazak devleti de zengin petrol kaynaklarını aynı boru hattı üzerinden Avrupa’ya pazarlama kararı aldı. Bu da projenin önemini arttırdı.

Bakü - Tiflis - Ceyhan’ın işlerlik kazanması, sadece stratejik açıdan önemli değil. İşin bir de çevre yönü var. Mithat Rende, boru hattı aracılıyla günde 50 milyon ton petrolün Azeri - Güneşli- Çıraklı sahalarından çıkarılıp, doğrudan Ceyhan'a ulaştırılacak. Bu durum, İstanbul ve Çanakkale boğazlarının yılda en az 350 tankerden kurtulması anlamına geliyor.

ABD de heyecanlı

Sadece Türkiye değil, Amerika Birleşik Devletleri de Bakü-Tiflis-Ceyhan’ın açılması konusunda son derece heyecanlı. Tören için Türkiye’ye gelen Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın Türkiye masası şefi Matt Bryza, projenin hayata geçmesinin, Rusya’nın enerji tekelinin kırılması anlamına geldiğini söylüyor.

“Avrupa enerji piyasasında yanlış bir işleyiş var” diyen Bryza, bunu rakamlarla anlatıyor. Rusya’nın Orta Asya’dan doğalgazın metrekübünü 65 dolara aldığını, ancak bunu Türkiye’ye 250 dolara, Avrupa’ya ise 265 dolara sattığını belirten Amerikalı diplomat, bu kadar büyük fiyat farkının ise beraberinde organize suçları ve yolsuzluğu getirdiğini vurguluyor.

Bryza, “Türkiye üzerinden geçecek hatlarla, enerji arzı çeşitlenecek. Bu da Avrupa enerji piyasasının düzgün işlemesini sağlayacak. Avrupa piyasasının sağlıklı olması, Amerika Birleşik Devletleri için stratejik öneme sahiptir” diyor.

Bu arada 40’ı aşkın ülkenin bakan düzeyinde katıldığı Bakü-Tiflis-Ceyhan törenlerine Rusya katılmıyor.