Avrupa’dan “Lozan’ı aşın” mesajı

Avrupa İnsan Hakları Komiserliği, Türkiye'de azınlıkların ve sığınmacıların insan hakları konularında Strasbourg'da iki rapor birden açıklayacak.

Avrupa İnsan Hakları Komiseri Thomas Hammerberg’in 28 Haziran-3 Temmuz tarihleri arasında Ankara, İstanbul ve İzmir’i kapsayan ziyareti sırasındaki gözlem ve bulgularını kapsayan raporlarda, Ankara’dan “azınlık hakları konusunda Lozan Antlaşması'nı aşması", sığınmacılar konusunda ise 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi’ne koyduğu coğrafi çekince şartını kaldırması isteniyor.

Ankara, bir Avrupa Konseyi organı olan Avrupa İnsan Hakları Komiserliği’nin azınlık haklarıyla ilgili raporunda, Lozan Antlaşması’nı dar bir çerçevede yorumlamak ve Rum, Ermeni ve Yahudiler dışındaki etnik ve dini grupları azınlık olarak tanımamakta direnmekle eleştiriliyor.

Raporda, Türkiye’de her bireyin kendini etnik olarak tanımlayabilme özgürlüğünün yaratılması, anadilde eğitim ve azınlık dillerinin üniversitelerde öğretiminin sağlanması, azınlık gruplarının ifade özgürlüğü ve mülkiyet haklarının önündeki engellerin kaldırılması ve dini azınlık kurum ve topluluklarının tüzel kişiliklerinin tanınması için önlemler alınması isteniyor.

“Ne mutlu Türküm Diyene” eleştirisi

Doğu ve Güneydoğu’da yerlerinden edilen şahısların durumuna da değinilen raporda, bu bölgelerdeki koruculuk sisteminin ve anti-personel mayınların kaldırılması isteniyor. Ankara’ya ulusal insan hakları kurumu kurması çağrısında bulunulan raporda, okullarda söyletilen ve “Ne Mutlu Türküm Diyene” sözleriyle biten anda yönelik eleştiriler de var.

Ankara'nın rapora yanıtı

Türk hükümeti, bu rapora verdiği yanıtta, evrensel planda kabul görmüş bir azınlık tanımı olmadığını, Türkiye’de bireylerin etnik, dini, milli veya kültürel kimliklerini özgürce ifade edebildiklerini, ancak bireylere azınlık statüsü tanınmasının devletlerin takdirine bağlı olduğunu bildirdi.

“Ne Mutlu Türküm Diyene” sözleriyle biten andın spesifik bir etnik grubu yüceltici nitelikte olmadığını belirten Ankara, Doğu ve Güneydoğu’da yerlerinden edilmiş kişiler ve anti-personel mayın sorunlarının ise PKK teröründen kaynaklandığına vurgu yaptı.

Avrupa İnsan Hakları Komiserliği’nin sığınmacılarla ilgili raporunda ise Ankara’nın Birleşmiş Milletler’in mültecilerle ilgili sözleşmesine koyduğu coğrafi çekince ön plana çıkarıldı. Ankara’dan bu çekinceyi kaldırmasını isteyen Avrupa İnsan Hakları Komiserliği, mülteciler ve sığınmacılar konusunda uluslararası standartlara uyumlu düzenlemeler istiyor.

Ankara bu rapora gönderdiği yanıtta, mülteci politikası konusundaki coğrafi sınırlamayı, gerekli yasal ve altyapı çalışmalarının tamamlanması ve Avrupa Birliği’nin de “maliyete ortak olması” şartıyla kaldıracağı mesajı verdi.

Kayhan Karaca / Strasbourg

Editör: Ayhan Şimşek