Avrupa Parlamentosu seçimleri başladı

Hollanda ve İngiltere’de Avrupa Parlamentosu’na gönderilecek 732 milletvekili için seçimler bugün başladı. Avrupa Birliği‘nin geriye kalan 23 üyesinde ise 13 Haziran’a dek sandık başına gidilecek. Genişlemeyle birlikte tüm Avrupa ülkelerinde seçim kampanyalarının giderek hareket kazandığı Avrupa Parlamentosu seçimlerine bu yıl 10 ülke daha katılıyor.

1 Mayıs’ta Avrupa Birliği’nin genişlemesiyle birliğe yeni katılan ülkeler de bu yıl ilk kez parlamentoya milletvekili gönderecekler. Diğer yandan birliğin genişlemesi parlamentodaki milletvekili sayısını artırdı. Parlamentonun bu yıl üye sayısı 626‘dan 732‘ye yükseldi.

Avrupa genelinde yaklaşık 450 milyon insan 10 ile 13 Haziran arasında seçimlerde oy kullanabilecek. 25 Avrupa Birligi üyesi ülkerinde yapılacak seçimlerde her ülke aynı günde sandık başına gitmiyor. İngiltere ve Hollanda‘da seçimler 10 Haziran`da, İrlanda ve Çek Cumhuriyetin‘de 11 Haziran´da, İtalya, Letonya ve Malta‘da ise 12 Haziran´da yapılacak. Almanya ve diğer ülkelerde sandık başına gitme tarihi ise 13 Haziran.

Avrupa Parlamentosu’nın işlevi

Parlamento, önceleri çok etkin bir varlık göstermezken, 1992 Maastricht ve 1997 Amsterdam anlaşmaları sayesinde Avrupa Parlamentosu bir danışma organı olmaktan çıkıp ulusal parlamentolara benzer yetkilerle donatıldı ve yasama gücüne sahip bir parlamento haline geldi. Toplantıları ve çalışmaları halka açık olan tek topluluk olan Avrupa Parlamentosu’nun temel üç işlevi ise yasama, bütçe ve yürütme üzerinde denetim yetkileri.

Parlamento, aynı zamanda, Avrupa Komisyonu üyelerinin tayinlerini onaylama ve üçte iki oy çokluğuyla Komisyon'u görevden alma yetkisine sahip. Parlamento, Komisyon'un programını oylar ve özellikle Komisyon ve Konsey'e sözlü ve yazılı sorular yönelterek Avrupa politikalarının gündelik işleyişini de izliyor.

Parlamento, Avrupa Birliği vatandaşlarıyla da doğrudan ilişki içinde. Birlik vatandaşlarının şikayetlerini dinleyen ve dilekçelerini inceleyen parlamento, birlik antlaşmasına göre, birlik kurumlarının faaliyetlerini gerçekleştirmesi sırasında ortaya çıkan görevi kötüye kullanma olaylarıyla ilgili olarak vatandaşların şikayetleriyle ilgilenmekle görevli bir ombudsman atama yetkisine de sahip.

Seçimler nasıl yapılıyor?

Avrupa Parlamentosu’nun yetkileri böylesine genişledikçe, kuşkusuz beş yılda bir yapılan seçimler daha da önemli hale geldi. Ayrıca Birliğin genişlemesi de seçimleri önemli hale getiren başka bir etken. Avrupa Parlamentosu için ilk seçimler ise 1979 yılında yapıldı. O tarihten bu yana Avrupa Birliği’nin ülkelerinin tümünde her beş yılda bir yeni Avrupa parlamenterlerini belirlemek için seçim yapılıyor ve 18 yaşından büyük her Avrupa Birliği vatandaşı oy hakkına sahip.

Avrupa Parlamentosu milletvekilleri ya Belçika, Birleşik Krallık ve İtalya'da olduğu gibi bölgesel ya da örneğin Avusturya, Danimarka, Fransa, İspanya, Lüksemburg ve diğerlerinde olduğu gibi ulusal ya da Almanya gibi karma temele dayalı bir nispi temsil sistemine göre yapılan doğrudan ve genel seçimlerle seçiliyorlar. Ayrıca büyük ülkeler istedikleri takdirde seçim bölgeleri oluşturabiliyorlar. Milletvekilliğine aday olmak isteyenlerin ise en az 21 yaşında olması ve aday olmak isteyenlerin ülkesinin parlamentosunda yer almaması gerekiyor. Ancak bu durum sadece İngiltere ve İrlanda‘da geçerli değil.