APEC işbirliğini artırma çabasında

Bir zirve kapanırken, bir diğeri açılıyordu. Seul’deki 20’ler Grubu zirvesine katılan liderlerin yaklaşık yarısı, Yokohama buluşmasına yetişmek için derhal Japonya’ya geçti. Asya-Pasifik Ekonomik Forumu zirve buluşması iki gün sürdü. Papua Yeni Gine’den, Peru, Meksika, ABD ve Çin Halk Cumhuriyeti’ne kadar uzanan Asya-Pasifik Topluluğu dünyanın en büyük denizine kıyısı olan 21 devleti kapsıyor. Eski ABD Başkanı Bill Clinton, 1993 yılında APEC zirvesinin her yıl tekrarlanmasına önayak olmuştu.

Ev sahibi Japonya’nın başbakanı Naoto Kan, topluluk üyelerinin sadece bir serbest ticaret bölgesi kurmakla yetinmek istemediklerini dile getirdi. Naota Kan, "Zirve için hazırladığımız siyasi strateji sadece APEC devletleri çerçevesindeki muhtemel bir serbest ticaret anlaşması üzerinde yoğunlaşmıyor. Aynı zamanda Güney Kore ve Avrupa Birliği ile de serbest ticaret yapabilmek istiyoruz. Amacımız, pazarlarımızı dışa tamamen açmak ve ekonomimizin canlanmasını sağlamak olmalıdır" dedi.

Nihai hedef ticari sınırların kalkması

APEC 1989 yılında kurulduğunda, bölge ülkeleri arasındaki ticaretin serbestleştirilmesi için işbirliği başlatan üyelerinin sayısı on ikiydi. Asya-Pasifik Topluluğu bu hedefi henüz gerçekleştiremedi. ABD’nin önerisiyle dokuz APEC üyesi arasında serbest ticaret anlaşması görüşmeleri başlatıldı. Pasifikaşırı ortaklığa sonradan dileyen APEC ülkelerinin de katılabilmesi öngörülüyor.

Asya - Pasifik Forumu şimdiye kadar bağlayıcı sözleşmeler çıkaramadı. Yokohama buluşmasının gündeminde ise Bogor hedeflerinin gözden geçirilmesi yer almaktaydı. 1994 yılında Endonezya’nın Bogor kentinde düzenlenen zirvede, hür ve açık ticaret hedefi üzerinde mutabakat sağlanmış ve sanayileşmiş APEC ülkelerinden 2010 yılına kadar bu hedefe ulaşmaları istenmişti. Gerçekten de Asya-Pasifik bölgesindeki ticari bariyerler artık eskisi kadar yüksek değil. Ama himayecilik sınıfına giren, milli ekonomileri kollayıcı uygulamalar da tamamen ortadan kaldırılamadı.

Kapanış bildirisi temennilerle dolu

Japonya’daki zirvenin kapanış bildirisinde, "kaliteli ve yüksek büyüme için güvenli ekonomik ve sosyal ortam yaratmaya elverişli bir bütünleşmeden" söz ediliyor. Küresel krizin atlatılmasında önemli rol oynayan Asya - Pasifik Topluluğu, ticari dengesizliklerin ortadan kaldırılması, borçların azaltılması ve kur dalgalanmalarının önlenmesi suretiyle yüksek, sürdürülebilir ve dengeli büyümeye zemin hazırlama şeklindeki ortak hedeflerini de kapanış bildirisine dahil ettiler.

Bu aynı zamanda bağlayıcı hedeflerin bir başka zirveye bırakılması anlamına da geliyor. APEC zirveleri de zaten, siyasi kararların alındığı değil, devlet ve hükümet başkanları arasında fikir teatisinde bulunulmasına imkan yaratan bir forum olma özelliği taşıyor.

Güvenlik sorunları

Japonya Başbakanı Kan, Yokohama buluşmasında güvenlik konularının ve son küresel krizin etkilerinin ağılıklı rol oynadığını dile getirdi. Japonya Başbakanı, "Ortak güvenlikle ilgili konuların ivedilikle ele alınması gerekiyordu. Bu alanda ilerleme kaydedip, ilişkilerimizi daha da derinleştirebilirsek, bu önemli bir adım olur" şeklindeki sözleriyle topluluk üyeleri arasındaki siyasi anlaşmazlıklara da işaret etmiş oldu.

Ev sahibi Başbakan, ABD Başkanı Barack Obama ile yeniden bir araya gelirken, Çin ve Rusya’nın devlet başkanlarıyla özel ikili istişarelerde bulundu. Son zamanlarda patlak veren toprak anlaşmazlığı Tokyo yönetimi ile Pekin ve Moskova arasında gerginliğe yol açmıştı.

© Deutsche Welle Türkçe

Peter Kujath, Çeviri: Ahmet Günaltay

Editör: Hülya Köylü