Amerikan petrol şirketi Çin'in kıskacında

Aslında Unocal’ın Chevron’a satışı için anlaşmaya varılmıştı. Yalnızca Unocal hissedarlarının onayı eksik kalmıştı. Ancak devreye Çin Milli Petrol Şirketi (CNOOC) girdi ve Chevron’dan 2 milyar dolar daha fazla fazla olmak üzere toplam 18 milyar 500 milyon dolar ödemeye hazır olduğunu duyurdu. Üstelik Çinliler, ödemeyi nakit yapmayı taahhüt ediyorlardı.

Çin firmasının yaptığı teklifi değerlendiren Deutsche Bank Başekonomisti Prof. Dr. Norbert Walter ise Çin firmasının teklifinin ahlaksız bir teklif olmadığını belirterek “Enerji tedariki, ekonominin önemli, stratejik alanlarından biridir. Satın alma girişimi, ekonomisi hızla gelişmeye devam eden Pekin yönetiminin bu alana verdiği önemi ortaya koymaktadır” diye konuştu.

Unocal’ın satışının hangi firmaya yapılacağına henüz karar verilmedi. Ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde konuyla ilgili siyasi girişimler başlatıldı. Unocal firmasının satışında milli çıkarların gözetilmesini talep eden Kongre’nin 41 üyesi, hükümete çağrıda bulunarak satışta ulusal güvenliği kıstas almaya davet ettiler.

Çin’in döviz rezervleri

Çin Halk Cumhuriyeti’nin Unocal’ı devralmak için bir çırpıda gözden çıkardığı 18 milyar 500 milyon dolar, Çin döviz rezervlerinin çok küçük bir kısmını teşkil ediyor. Çin’in dış ticaret fazlasında, milli para birimi renminbi’nin Amerikan Doları karşısındaki durumunun da büyük etkisi var.

Amerikalı üreticiler uzun yıllardır renminbi’nin dolar karşısında daha fazla değer kazanması gerektiğini, mevcut durumun Çin şirketlerine haksız rekabet üstünlüğü sağladığını ileri sürüyor. Çinli şirketler, renminbi’nin elde ettiği bu haksız rekabet üstünlüğünden yararlanarak uluslararası pazarlara ucuz ürünler sunabiliyor.

Amerikalılar’a göre, renminbi’nin dolar karşısında yüzde 40 daha fazla değer kazanması gerekiyor. Amerikan siyaset, ekonomi ve maliye çevrelerinden pek çok yetkili, Çin yönetiminden renminbi’yi develüasyona tabi tutmasını talep ediyor. Avrupa-Asya Organizasyonu (ASEM) Maliye Bakanları’nın Çin’in Tianjin kentinde geçen gün konuşan Çin lideri Wen Jiabao, her ülkenin kendine uygun para sistemini tatbik ettiğini söyledi.

Çin başka şirketler de aldı

Çin, uluslararası pazarlarda satın aldığı şirketlerle adını duyurdu. En çok ses getiren satın alma, Çinli bilişim firması Lenovo’nun IBM’in kişisel bilgisayar bölümünü devralmasıydı. Almanya’da da 2004 yılında 300 küçük ve orta büyüklükte işletme Çinli girişimciler tarafından satın alındı.