1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Alternatif enerji arayışları

Ajanslar4 Ocak 2006

Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan doğalgaz krizi, enerji konusunda Rusya’ya bağlı olan birçok ülkeyi tedirgin etti. Sonuçta krizin uzlaşmayla son bulması özellikle Avrupa’yı rahatlatırken, enerji krizi korkusu alternatif enerji kaynaklarını gündeme getirdi…

https://p.dw.com/p/AaGU
Avrupa'da kullanılan yenilenebilir enerji kaynaklarından biri de rüzgar enerjisi
Avrupa'da kullanılan yenilenebilir enerji kaynaklarından biri de rüzgar enerjisiFotoğraf: AP

Enerji denilince, ilk akla gelen petrol oluyor. Tarihi çok eskilere dayansa da, son 200 yıl içinde önem kazanan petrol, 1859 yılında ABD’li girişimci Edwin Drake’in ilk petrol kuyusunu açılmasıyla birlikte, günlük hayata girmiş oldu. Enerji tüketiminin yüzde 39’unun petrole dayandığı günümezde, dünya genelinde günlük olarak 30 milyar varil petrol tüketiliyor. Hesaplar, rezervlerin daha 100 yıl kadar yeteceğini gösteriyor.

Bir diğer önemli enerji kaynağı kömür. Yerkürenin enerji ihtiyacının dörtte biri kömürle karşılanıyor. 630 milyar tondan fazla kömür çıkarılmayı bekliyor. Kömür madenleri açısından en zengin ülke ABD; rezervlerin yüzde 30’u burada bulunuyor. ABD’yi sırasıyla Rusya, Çin, Hindistan ve Avustralya izliyor. 1800’lü yıllarda, sanayi devriminin ana yakıtı olarak dünya tarihinde son derece önemli bir yere sahipti. Diğer bütün fosil yakıtlar gibi kömür de yanma esnasında açığa çıkan zehirli gazlar sebebiyle çevreyi hayli kirletiyor.

Ve ana maddesi metan olan doğalgaz. Çok eski tarihlerden beri bilinip kullanılan doğalgazın bugünkü konumuna gelişi, 1816 yılında ABD’nin Baltimore kentinin sokak lambalarının doğalgaz aracılığıyla aydınlatılmasıyla başladı. Dünya enerji tüketiminin yüzde 22’si doğalgaza dayanıyor. Doğalgaz, petrol ve kömüre göre çevreye çok daha az zarar veriyor. 175 000 milyar metreküplük doğalgaz yataklarının yüzde 41’i Ortadoğu’da, yüzde 27’si de Rusya’da bulunuyor. Bilim adamları, doğalgaz rezervlerinin daha 100 yıl yeteceğini söylüyor.

Alternatif kaynaklar

Klasik yakıtlar olan fosil yakıtlar grubunun dışındaki enerji kaynakları da son zamanlarda oldukça popüler. Alternatif enerji kaynakları, fosil enerjilere göre çevreye daha az zarar verdikleri için tercih ediliyor. Elbette, alternatif enerji kaynaklarına yönelimle enerji ihraç eden belli başlı ülkelerin hegemonyasının kırılacak olması da önemli bir etken.

İlk sırada nükleer enerji var. Nükleer enerjinin çevreye verdiği zarar çok az olmakla birlikte, üretimi için gerekli olan uranyum maddesi rezervleri sınırlı. Yeryüzündeki uranyum rezervleri, ancak 70 yıl, tüm teknik olanaklar sonuna kadar kullanıldığında da en fazla 50 yıl daha yeter.

Atom veya çekirdek füzyonu bir diğer alternatif enerji kaynağı. Sık sık nükleer enerjisiyle karıştırılan çekirdek füzyonunun üretiminde, nükleer enerji üretimindekine göre daha az radyoaktivite açığa çıkıyor. Ayrıca çekirdek füzyonunda kullanılan hidrojen ve lityum maddeleri de bolca bulunuyor. Alman Max Planck Enstitüsü’nde görevli bilim adamlarının yaptıkları hesaplamalardan odukça bir sonuç da oldukça çarpıcı. Buna göre iki litre su ve yaklaşık 250 gram lityumdan elde edilecek enerjiyle bir ailenin bir yıllık enerji tüketimi karşılanabilir.

Su, rüzgar ve güneş enerjisi

Yenilenebilir enerji kaynakları arasında en önemlilerinden biri de su enerjisi. Dünya üzerinde kullanılan elektriğin yüzde 20’si su enerjisinden kazanılıyor. Brezilya elektriğinin yüzde 80’ini, Norveç’te elektriğinin neredeyse tamamını su enerjisini kullanarak üretiyor. Ancak su enerjisi üretimi için gerekli olan barajlar bir dezavantaj olarak karşımıza çıkıyor.

Bir diğer alternatif enerji rüzgar enerjisi. Temiz, bol, yenilenebilir olmasının yanı sıra, hemen hemen tüm dünya genelinde faydalanma imkânı olan bir kaynak. Bugün Danimarka elektrik enerjisinin yaklaşık yüzde 30’unu rüzgardan elde ediyor. Dünya genelinde rüzgar enerjisi, sadece yüzde 1’lik bir orana sahipse de, uzmanlar 2020 yılına kadar bu oranın yüzde 12’lere çıkacağını tahmin ediyor.

Güneş enerjisi de yenilenebilir kaynaklardan. Çevreye hiç bir zararı olmaması ve sürekli olması, güneş enerjisini çok cazip kılıyor. Bir günlük güneş enerjisi, dünyanın sekiz yıllık enerji ihtiyacına eşit. Ancak güneş enerjisinin önündeki en önemli engel, güneşlenme süreleri çok fazla olmayan ülkelerde bu enerji tipinden yararlanılabilen gün sayısının az olması. Güneş enerjisi açısından, en şanslı ülkeler Ekvator çevresindekiler.

Diğer yenilenebilir enerji türleriyse jeotermal enerji ve biyokütle. Ancak her iki enerji kaynağı da günümüzde çok fazla kullanılmıyor.