Almanya'nın doğusunda yardım

Almanya’nın en ünlü haber dergisi ”Der Spiegel” bu hafta kapağına attığı başlıkla, yıllardır neredeyse tabu olan bir konuyu tartışmaya açtı. Doğu Almanya’nın desteklenmesi konusunu. İki Almanya’nın birleşmesinden bu yana 1 milyar 250 milyon euro‘nun kalkınma için doğuya aktarıldığına dikkat çeken dergi, ”Doğu Almanya batı Almanya’yı çöküntüye mi sürükledi?” diyerek eski defterleri yeniden açtı. Böylece doğu Almanya, birleşmeden yıllar sonra Almanya gündemine yeniden oturdu. DW’den Bernd Graessler’in yorumu:

"Nihayet, iki Almanya’nın birleşmesinden yıllar sonra, doğu Almanya’nın kalkındırılmasıyla ilgili tartışmalar yeniden gündemde. Ama bu kez batıdaki Almanlar, doğulu yurttaşlarının giyimi, lehçeleri ya da yaşam biçimleriyle dalga geçmiyorlar. Tersine hepsi aynı yolun yolcusu olduğunu anlamış olmanın bilinciyle, tekvücut doğu Almanya’nın kalkınma sorunun nasıl çözebiliriz diye ciddi ciddi kafa yoruyorlar.

Bütün bu tartışmalar, Hamburg eski belediye başkanı Klaus von Dohnanyi’nin doğu Almanya’nın kalkınması için 14 yıldır yürütülen çalışmaların bir bilançosunu çıkarmasıyla ortaya çıktı. Von Dohnanyi, araştırmacı bir grupla birlikte doğuya yapılan maddi yardımları, yatırımları ve bölgedeki ekonomik gelişmeyi büyüteç altına aldı. Dohnanyi’nin araştırmalarına göre, doğu Almanya hedeflenenin çok gerisinde bir gelişme gösterdi. İşsizlik doğu Almanya eyaletlerinde hala % 20‘ler gibi yüksek düzeyde, doğu eyaletlerine endüstri ve sanayi yatırımları yok denecek kadar az ve yine doğudan batıya beyin göçü çok büyük.

Yine Dohnanyi ve ekibinin araştırmalarına göre, doğu Almanya’nın kasasına giren her iki euro‘dan biri batı Almanya bütçesinden geliyor. Doğu eyaletlerindeki gayri safi yurtiçi hasıla Portekiz’den daha düşük. Son 14 yılda 1 milyar 250 milyon euro‘nun batıdan doğuya aktarıldığı gözönünde bulundurulursa, bu desteğin hedeflenen kazanımları getirmediği gerçeği ortaya çıkıyor. Araştırmaların sonuçları üzerine de Alman Der Spiegel dergisi ”Peki bir getirisi yoksa bu destek neden?" diye soruyor kapak konusu yaptığı haberde.

Politik olarak batı Almanya’nın doğu Almanya’yı destekleme kararı doğruydu. Buna kimse karşı çıkmıyor, çünkü batı Almanya doğu Almanya’yı komünist doğu blokundan çıkarıp kendi yanına çekmek istiyordu. Ama ödenen bedel büyük biraz büyük değil mi? Batı Almanya’nın gayri safi yurtiçi hasılasının % 4‘ünün hala doğrudan doğuya aktarılması batı Almanya ekonomisinin önününü dizginlemiyor mu?

Klaus von Dohnanyi’nin araştırmaları, batı Almanya’nın doğuyu artık eskisi kadar cömertçe destekleyemeyeceğini ortaya koydu. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder, doğu ve batı Almanya’nın birleşmesi sırasında bulunulan vaatleri yerine getirmeye devam etti. Doğu Almanya’nın yaşam standartlarının batının düzeyine erişmesi için yıllarca batıdan para transferi yapıdı. Ama sonuç olarak doğu batının düzeyine ulaşmadı, tersine batının düzeyi doğunun seviyesine düştü. Hatta işsizlik gibi kimi can alıcı sorunlar bazı batı eyaletlerinde doğudaki seviyeye ulaştı. Bu da batı Almanya’nın ekonomik gelişmesini frenliyor.

Ama artık sınırsız para yardımına son. Doğu Almanya’nın kalkınmasını değerlendiren araştırma raporu, doğuya eskisi gibi genel bir yardım yapmak yerine, gelişmesi acil ve getirisi yüksek projelere yatırım yapacak. Aslında ikinci bir alternatif de doğu Almanya’nın bir çeşit ekonomik olağanüstü hal bölgesine dönüştürülmesi olur ki, ona da Avrupa Birliği onay vermez. Doğu Almanya’nın kalkınmasından sorumlu bakan Manfred Stolpe, doğu-batı arasındaki ekonomik ayarlamaların yeniden yapılacağını duyurdu. Yeni ayarlamalardan kastı umarım yardımların tamamen kısıtlanması anlamına gelmez."