Almanya sorumluluklarını hatırladı

Afganistan’da henüz kıyamet kopmuş değil. Ne Taliban güçleri başkentin kapısına dayandı ne de uluslararası toplumun çabaları başarısızlığa uğradı. Afganistan henüz kaybedilmedi kaybedilmesine ama olumsuz gidişatı tersine çevirebilmek için daha fazla dikkate daha fazla ilgiye ihtiyaç duyuyor. Mollalar 5 yıl önce iktidardan uzaklaştırılmış olmasına rağmen değişim bekleyen halkın talepleri karşınalabilmiş değil; hayal kırıklığı özellikle ülkenin güneyi ve doğusunda giderek artıyor. Yabancı ülkelerin milyarlarca euroluk yardımının hizbir şekilde ulaşmadığı bölgelerde merkezi Afgan devleti de gözlenmiyor. Bu eksiklikleri tesbit edip, yapılan hataları, oluşan boşlukları gidermek gerekiyor.

Afganistan’ın, başta kırsal bölgeler olmak üzere yol, içme suyu şebekesi ve elektrik santralleri gibi günlük hayatta bir çırpıda görülebilecek imar çalışmalarına ihtiyacı var. İşsizlikle mücadele edilmeli, tarımsal faaliyetler teşvik görmeli. Bu önlemlere başvururken, merkezden, masa başından değil, yörenin ihtiyaçları dikkate alınarak hareket edilmeli; saydam ve etkili düzenlemelere gidilmeli. Saydamlık derken, hala yaygın şekilde görülen yolsuzlukla mücadele önemsenmeli, bu tür vakalara adı karışan polis, kamu görevlisi ve bakanların üzerine gidilmeli.

Yeni Afgan devleti güven vermeli ve bunu ülkenin her karışında yansıtmalı. İşler hale getirilmiş bir polis teşkilatı ve reformdan geçirilmiş bir adalet sistemi, güven veren devletin önemli unsurları olarak görülmeli. Rüşvet yiyen polisle, hükümlerini dini kalıplar çerçevesinde veren yargıçlarla devlet kuramazsınız. Uluslararası toplum özellikle bu alanlardaki gelişmede yeterince etkili olamadı. Milli Ordu’nun yapılandırılması da benzer nedenlerden aksadı. Bu hazırlık için güvenlik açısından nisbeten huzurlu olan yıllar kaçırıldı.

Afganistan’ın güneyi ve doğusunda şimdi Uluslararası Güvenliğe Destek Gücü ISAF, Taliban ile mücadele ediyor. Takviye askere ihtiyaç duyan ISAF birlikleri sivil halkın mağdur olmasını önlemek için Afgan güvenlik güçlerinin yoğun işbirliğine ihtiyaç duyuyor. Ancak Taliban’ın faal olduğu bölgelerde istikrarın sağlanması yalnızca uluslararası askeri birliklerin faaliyetiyle mümkün. Bu da çatışma ve kayıp yaşanmaksızın mümkün görünmüyor.

Almanya’ya bu süreçte siyasi, mali ve askeri görevler düşüyor. Uluslararası Afganistan konferansına ev sahipliği yapan Berlin, uzun vadeli sorumluluklar üstlenmiş durumda. Uluslararası Güvenliğe Destek Gücü ISAF’a en çok asker sağlayan ülkeler arasında yer alan Almanya misyonun ülke genelinde genişletilmesi çabalarında da daha aktif rol oynamalıdır. Alman subayları Afganistan’da şimdiye kadar birçok muharebe planına şekil verdi. Almanya bundan sonra da ülkenin güneyinde üzerine düşen yeni katkıları sağlamalıdır. Bölgeye gönderilen Tornado keşif uçakları, küçük ve herhangi bir risk taşımayan bir adımdır. Almanya bunların da ötesine geçip sorumluluğunu yaymalıdır.