TÜR 2910 Westerwelle AA NS

Almanya’da yeni yayımlanan bir araştırma, ülkenin Nazi geçmişi ile yüzleşmesi konusunda tartışmaları beraberinde getirdi…Almanya’nın en saygın kurumlarından “Dışişleri Bakanlığı”, kamuoyunda bugüne kadar, Nazi rejimine karşı “pasif direniş” göstermesi ile bilinmekteydi. Ancak bağımsız tarihçilerin 5 yıl süren arşiv çalışmalarının ardından yazdıkları kitap, bunun bir “efsane” olduğunu ortaya çıkardı. Kitaba göre 1933-1945 yılları arasında Dışişleri Bakanlığı’nın birçok çalışanı, Yahudilere yönelik soykırıma aktif olarak destek verdi, savaş sonrasında da Nazi suçlularını korumaya çalıştı. Dışişleri Bakanı Westerwelle, raporu hazırlayan tarihçilere teşekkür ederken, gerçeklerin ortaya çıkmasının önemli olduğunu, tarih bilincine sahip her bireyin, geçmişle yüzleşmesi gerektiğini söyledi.

Almanya’da Nazi rejiminin yıkılmasının üzerinden 65 yıl geçmesine rağmen, Nasyonel Sosyalizm dönemine ilişkin birçok gerçek yeni yeni aydınlanmaya başlıyor. Son olarak, Dışişleri Bakanlığı’nın gizli arşivleri, bilinmeyenleri gün yüzüne çıkardı.

5 yıl önce dönemin Dışişleri Bakanı Joschka Fischer’in görevlendirdiği bağımsız tarihçiler, gizli arşivlerde yürüttükleri hummalı çalışmaların ardından raporlarını tamamladı. “Dışişleri Bakanlığı ve Geçmiş” adıyla kitaplaştırılan yaklaşık 900 sayfalık rapor, Almanya’nın saygın kurumlarından “Dışişleri Bakanlığı’nın”, Nazi döneminin politikalarında ve Yahudi soykırımında oynadığı role ışık tutuyor. Kitap, Alman kamuoyunda bugüne kadar bilinenin aksine, dönemin diplomatlarının birçoğunun, Yahudi soykırımını engellemek için çaba göstermediğini, tam tersine, savaş suçlarına ortak olduğunu ortaya koyuyor.

Westerwelle sarsılmış

Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, kitabın kendisini derinden sarstığını söyledi: “Elinize alıp okuduğunuzda bu kitap sizi ciddi olarak sarsıyor, derinden üzüyor. Bu çalışmayla gün yüzüne çıkan belgeleri gören, tarih bilincine sahip her bireyin, geçmişle yüzleşmesi gerektiğine inanıyorum. Bunun yalnızca ‘acı bir gerçek’ değil, aynı zamanda her insanın yüreğini burkan bir şey olduğunu düşünüyorum.”

Dışişleri Bakanlığı arşivinde bulunan belgeler, 1933-1945 yılları arasında görev yapan Alman diplomatlarının büyük bölümünün soykırımdan haberdar olduğunu, Avrupa genelinde işgal altında bulunan bölgelerde tutuklanan Yahudileri, imha amacıyla kamplara gönderdiklerini kanıtlıyor. Arşivleri inceleyen tarihçiler, Dışişleri Bakanlığı’nın Nazi politikalarına karşı “pasif direniş” göstermediğini, tam tersine bu politikalara “aktif destek” verdiklerini savunuyor.

Konu, Almanya yakın tarihi açısından da büyük önem taşıyor. İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin ardından yeniden yapılandırılan Alman Dışişleri Bakanlığı’nda, eski Nazi partisi üyelerine de görev verilmişti. Bakanlık kadrosunun yaklaşık yüzde 40’ı, “baskılar altında” Nazi partisine üye olduğunu, Hitler rejimine karşı çıktıklarını söyleyen bu diplomatlardan oluşmuştu.

Demokrasiye bağlı nesil işbaşında

Alman Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, tarihçilerin gerçekleri gün yüzüne çıkaran çalışmasına büyük değer verdiklerini ifade ederken, bugün artık Dışişleri Bakanlığı’nda demokrasiye bağlı yeni bir neslin işbaşında olduğuna dikkat çekti:

"1950'li yıllarda da, henüz dışişleri bakanlığı yapılanması yenilenmeden, bir araştırma komisyonu, 'Nazi döneminden kimler var ve yeni bir başlangıç nasıl yapılır?' sorularına yanıt aradı. 70'li yılların sonlarında ilk tarihî çalışmaları başlatıldı ve bu çabalar sürdürüldü. Şimdi de bana profesörlerin hazırladığı rapor sunuldu. Rapor o dönemi aydınlatma çabalarında şüphesiz çok önemli bir dönüm noktası. Bu nedenle de diplomat eğitimimizde çok önemli bir içerik sağlayacak. Ayrıca jenerasyon değişimini gözden kaçırmamalısınız. 1945 yılında doğanlar bu yıl emeklilik yaşında. Bu da aydınlatılmaya çalışılan bir döneme ilişkin tereddütlü tavırla, kendilerini demokratik ve cumhuriyetçi bir anayasa kültürüne ait gören genç insanların bir ölçüde karışımına tanıklık etmemizi sağlıyor."

Bağımsız tarihçilerin araştırması, Almanya kamuoyunda Dışişleri Bakanlığı'nın geçmişine ilişkin bir efsaneyi yıkarken, gözler diğer Alman kurumlarına çevrildi. Kamuoyu, Sağlık Bakanlığı ve Ekonomi Bakanlığı arşivlerinde de benzer araştırmaların yapılmasını ve diğer kurumların Nazi döneminde oynadıkları rolün aydınlatılmasını bekliyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Jörg Brunsmann / Çeviren: Ayhan Şimşek

Editör: Beklan Kulaksızoğlu