Afrika’daki “elmas avcıları“

Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelere yapılan yatırımlar, genelde olumlu karşılanır. Bölgeye giden işletmecilerin yeni istihdam imkanları yaratacağı ve döviz sağlanacağı izlenimi hakimdir hep, oysa birçok şirket gideceği yeni ülkeye kendi elemanını da beraberinde götürüyor. Yerli halktan işe alınan kişi sayısı hep sınırlı. Bunun sonucu olarak da serbest piyasanın hakim olduğu adacıklar oluşuyor, ancak bu adacıkların bölge ekonomisine, halkın yaşam standardına olumlu etkisi az.

Bonn’daki toplantıda bu duruma Angola’yı örnek veren bir araştırma enstitüsünün uzmanlarından Wolf Christian Paes, şu bilgileri aktarıyor: “Örneğin, Afrika’nın en önemli ikinci petrol üreticisi ülke olan Angola’da 20 bin kişi rafinerilerde çalışıyor. Bunların büyük bir kısmı yabancı işçiler, dolayısıyla da şirket, ülkenin gelişimine yapabileceği katkının çok altında destek sağlayabiliyor.“

Yatırımcılar sorumluluklarını yerine getirmiyor

Wolf-Christian Paes ve arkadaşları, Afrika’nın kiz bölgelerinde yatırım yapan Batılı şirketlerin bölge ekonomisine etkisini inceleyen bir araştırma yapmış. İncelemenin sonuçları arasında dikkat çeken, birçok yatırımcının bu bölgelerdeki faaliyetlerinde, üzerine düşen sorumluluğun bilincinde olmadığı. Kazançlarının bir kısmını bölgedeki projelerin hizmetine sunmaları da bölgede yeni sorunlara neden olabiliyor.

Bunun için de Nijerya’yı örnek veren Wolf-Chiristian Paes, sözlerini şöyle sürdürdü: “Örneğin, Nijerya’da bazı yatırımcılar bölgedeki kalkınma porojelerine para aktarmış, ardından mevcut bazı anlaşmazlıklar alevlenmişti. Nijer deltasındaki bazı faklı gruplar paranın kime, nereye aktarılacağı konusunda anlaşamamış, silahlı çatışmalar yaşanmıştı.“

Savaşa dolaylı destek

Batılı yatırımcılar, şimdiye dek sürdürdükleri faaliyetlerinde bazı bölgelerdeki savaşları dolaylı da olsa desteklediler. Elmas satın aldıkları grupların bazıları da satıştan sağladıkları geliri silaha yatırdı. Araştırmacı Wolf-Christian Paes, son yılarda bu tür alışverişlerin Alman şirketlerince yapılmadığını, çünkü kamuoyunun tepkisiyle karşılaşıldığını aktarıyor.

Böylece birçok işletme de nereye ne tür yatırım yaptığını iyice gözden geçirmeye başlamış. Paes, artık çok sayıda şirketin Afrika’nın kriz bölgerine girmeden önce, yapacağım yatırım insanların yaşamını nasıl etkiler sorunusu kendilerine sorduğuna dikkat çekiyor. Birçok yatırımcının ise “kendi işçimi götürmem yerli halkı ve ekonomiyi olumsuz etkiler mi“ konusuna da kafa yorduğunu belirtiyor.