Afganistan’da Sovyet işgalinin yıldönümü

Afganistan, yıllardır dünyanın gözünün üzerinde olduğu ülkelerin başında. ABD’deki 11 Eylül saldırılarından sonra Afganistan, terörizmle mücadelenin adresi haline geldi. ABD'nin öncülüğünde çok sayıda müttefik ülkenin askeri Uluslararası Güvenlik Destek Gücü ISAF bünyesinde Afganistan'da görev yapıyor. Ancak Afganistan sadece bugün değil, geçmişte de dikkatleri üzerine çekmişti. Bundan 30 yıl önce, 24 Aralık 1979’da, dönemin Sovyetler Birliği Afganistan’ı işgal ettiğinde, Batı dünyası diken üstündeydi. Peki, aradan geçen bunca yılda neler değişti? Batı dünyası bugün Afganistan’da Sovyetler Birliği ile aynı hataları mı yapıyor?

Dönemin Sovyetler Birliği, Afganistan’ı işgal ettiğinde Kâbilli Münir Ahmet henüz iki yaşındaymış. Her gün Sovyetlerin sorumlu olduğu belirtilen ölüm ve katliam haberleri aldıklarını kaydeden Ahmet, ülkenin bugün daha kötü bir durumda olduğunu düşünüyor:

“O zamanlar, intihar saldırıları ya da benzeri olaylar yoktu. Bugün sokağa çıktığınızda, her an biri yanınızda kendini havaya uçurabilir. En azından o dönemler gökyüzüne baktığınızda füzelerin sesini işitip, bir yerlere saklanabiliyordunuz. Rusların olduğu dönem daha iyiydi.“

“Batı Rusya'nın hatalarını yineliyor”

O dönemde Afgan mücahitler, yaklaşık dokuz yıllık bir savaş sonrası Sovyetler Birliği’ni yenmişti. Tabii ki Batı’nın yardımıyla. Şimdi akıllardaki soru ise Batı’nın Afganistan’da başarılı olup olmadığı. Kabil'deki Rus Büyükelçisi Andrei Avetisyan, bu soruya şöyle yanıt veriyor:

“Afganistan’da kazanamazsınız! Afganistan’da hiçbir savaşı kazanamazsınız. Bunu anlamak için insanlığın daha kaç örneğe ihtiyacı var.“

Rus Büyükelçi, Batı’nın bugün Afganistan’da Rusya’nın 30 yıl önce yaptığı hataları yinelediği görüşünde. Avetisyan, ülkeyi ileri götürecek sivil çalışmalara ağırlık verilmesi gerektiğini belirtiyor:

“Çünkü bu olmaksızın, koalisyon güçleri burada onlarca yıl savaşabilir. Üstelik sonunda hiçbir başarı elde etmeden. Bu, Berlin’de oturup 'bugün zafer günü' dediğiniz İkinci Dünya Savaşı’ndaki gibi bir durum değil. Bu Afganistan’da olmayacak. Bir gün uluslararası birlikler çekilecek ve savaş tekrar devam edebilir.“

Taliban mücahitlerin söylemini sürdürüyor

Bugün Taliban, kendi propagandasını yapmak için mücahitlerin söylemini sürdürmeye çalışıyor ve "yabancı işgal gücüne" karşı savaştıklarını iddia ediyorlar. "Ne kadar çok sivil ölürse, uluslararası birlikler de o kadar çok fark edilecektir" diye düşünülüyor. Ancak bu Kâbilli farklı görüşte:

“O dönemler bizi işgal eden tek bir ülke, Rusya vardı. Şimdi ise tüm dünyayı kapsayan bir grup var. Avrupalılar gibi, bize yardım etmek için geldiler."

Batı mücahitlerin zaferini kutlamıştı

Mücahitlerin dünyanın bu süper gücüne karşı kazandıkları savaş o dönemler sadece Batı’da kutlanmamıştı. Bugün hâlâ bazı Afganlardan, Berlin Duvarı’nın yıkılmasını sağlayan yolu açtıkları yönünde sözler işitiliyor. Bugün yazarlık yapan eski mücahitlerden Vahit Muzda, Taliban'ın şimdi mücahitlerin başarıya ulaşan taktiğini benimsediğini söylüyor:

“Ruslar, kırsal bölgelerde direnişle karşılaşmışlardı. Bugün olan da aynı şey. ABD’liler buraya geldiklerinde, köylerdeki insanları kazanmaları gerektiğini anlamadılar. Bugün, o zamanlar Sovyetler Birliği’nin de uğraşmak zorunda kaldığı bir gerilla hareketi söz konusu.“

İşin garip tarafı da ABD ve Almanya’nın bugün, o dönemler silah ve parayla yetiştirdikleri mücahitlerin oğulları ve kardeşleriyle savaşıyor olmaları. Bugün çoğu kişinin Frankenstein olarak adlandırdığı bu insanlar artık kontrolden çıkmış durumda.

© Deutsche Welle Türkçe

Kai Küstner / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Hülya Köylü