Afganistan'da seçim düğümü çözülemiyor

Herat kentinin tarihi merkezinde dükkanlar, caddeler dopdolu. İran sınırındaki kentin parası var, ticaret canlı, dükkanlar iyi ciro yapıyor. Ancak Heratlılar ticaret kadar politikaya da ilgili.

Bir dükkan sahibi, devlet başkanlığı seçimlerinin ardından yaşanan karmaşa ile ilgili düşüncelerini şöyle dile getiriyor: “Bizim için kimin devlet başkanı olacağı farketmez. Ama bu sayım işlerinin artık bitmesini istiyoruz. Sonuçlar açıklansın ki artık önümüzü görebilelim.”

Ancak sonuçların açıklanması daha sürecek görünüyor. Geçici sonuçlara göre Devlet Başkanı Hamid Karzai, oyların yüzde 55’ini alarak koltuğunu korudu. Ama özellikle de Karzai’ye yönelik birbiri ardına gelen usulsüzlük ve hile suçlamaları, bazı seçim bölgelerinde oyların yeniden sayılmasını zorunlu hale getirdi.

Oyların yüzde 10’u yeniden sayılıyor

Başkent Kabil’de ise rastlantı ilkesine göre seçilen 360 sandıkta oylar yeniden sayılıyor. Bu, ülke çapında usulsüzlük yapıldığı tahmin edilen toplam sandık sayısının yüzde 10’una denk geliyor. Ancak rastlantı ilkesi ile ilgili de tartışmalar var.

Afgan Seçim Gözlemcileri Komisyonu Fefa’dan Candad Spinghar, sayım yöntemini eleştiriyor: “Seçim gözlemcileri ve adayların temsilcileri, sayımların hangi yöntemle yapıldığına dair Seçim Şikayet Komisyonu’ndan defalarca bilgi istediler. Sandıklardan rastlantı usulüne göre nasıl seçim yapılıyor, taşradaki sandıklar Kabil’e nasıl getiriliyor, hangi kurallara göre sayım yapılıyor. Ama bu sorulara ya kısa ya da yarım yamalak yanıtlar veriliyor.”

Yeniden sayım işlemlerinin bitip bitmediği konusunda da şimdiye kadar herhangi bir açıklama gelmedi. Yeni sonucun doğrudan resmi kesin sonuç olarak kabul edilip edilmeyeceği de belli değil. Fefa’dan Spinghar, bu karmaşanın seçimlerin meşruiyetini de gölgeleyeceği uyarısında bulunarak “Kontrol sayımlarının kötü yürümesi, şeffaf olmaması, sonucun seçmen ve adaylar tarafından kabul görmemesi durumunda, bir sonraki devlet başkanının ve yeni hükümetin meşruiyeti konusunda şüphe doğacaktır” diyor.

Sonuç değişmeyecek

Ancak yeni sayımın sonucu değiştireceğine ve seçimlerin ikinci tura kalacağına neredeyse kimse inanmıyor. Seçim komisyonu, yeniden sayıma başlanmadan kısa süre önce bir açıklama yaparak, geçersiz oy sayısının adaylar arasında orantısal olarak paylaştırılacağını bildirmişti. Bu durumda her aday için geçerli oy oranları aynı kalacak.

Afganlar, bu devlet başkanlığı seçimlerinde sonuca siyasetin karar vereceğini çoktan anlamış durumda. Herat’ın tarihi merkezinden bu Afgan da “Biz hepimiz oyumuzu kullandık. Ama sonucu siyasetçilerin pazarlıkları belirleyecek. Ve sonrası için de bütün işaretler Karzai’yi gösteriyor” diyor.

Sabine Matthay / DW, Çeviri: Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Hülya Köylü