Afganistan'da güvenlik Afganlardan sorulacak

Afganlar, 1 Temmuz'dan itibaren ülkelerinin güvenliğinden artık yavaş yavaş kendileri sorumlu olmaya başlayacak. İlk etapta beş şehir ve iki vilayette sorumluluk Afgan polisine ve ordusuna devredilecek. Bu sürecin 2014 yılı sonunda tamamlanması öngörülüyor. Peki, Afganistan'daki hükümet bu sorumluluğu tek başına yüklenecek konuma geldi mi? Bu sorunun cevabı ülkenin farklı noktalarına göre değişiyor.

"En iyi şekilde hazırlandık"

"Evet, biz bunu başarırız!” - Afgan hükümeti aylardır bu sloganla vilayetten vilayete dolaşarak, güç ve özgüven gösterisinde bulunuyor. Güvenlik konusundaki sorumluluk Afgan makamlarına resmen devredilmeye başlanırken kimsenin Afgan polisi ve ordusunun kararlılığından şüpheye düşmemesi hedefleniyor. “En iyi şekilde hazırlandık” diyen İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Sıddık Sıddıkî, Afgan güvenlik güçlerinin yeteneklerini ve olanaklarını çoktan kanıtladığını, deneme amaçlı sorumluluğu devraldıkları başkent Kabil’de bunun görülebileceğini söylüyor. Sıddıkî, "Kabil’de güvenlik iki yıldan uzun bir süredir Afgan makamlardan soruluyor. Uluslararası Barış ve Güvenliğe Destek Gücü ISAF’a bağlı birlikler şehirdeler, ancak sadece acil bir durum için.” diyor.

ISAF’a bağlı birliklerin Afganlar tarafından denetlenen bölgelerde de varlığını sürdüreceğini belirten Sıddıkî, 1 Temmuz’dan itibaren Afgan yetkililerin sorumluluğuna geçecek olan bölgelerin en güvenli bölgeler arasında yer aldığını, yani riskin fazla olmadığını kaydediyor.

Yerel yönetimler şüpheli

Ancak Kabil dışındaki bazı bölgelerde ise endişe hakim. Yerel politikacılar, ISAF birliklerinin çekilmesinden sonra istikrarın sürüp sürmeyeceği konusunda emin değil. Bamyan Vilayeti Vali Yardımcısı Asıf Mübalek, merkezî yönetimin planlarına şüpheyle yaklaşıyor. Mübalek, güvenliklerinin komşu vilayetlerdeki duruma bağlı olduğunu söylüyor ve "Polis ve ordu, tüm Afganistan’da güçlendirilmezse, Bamyan’da güvenliği sağlayabileceğimiz konusunda garanti veremeyiz.” diyor.

Sorumluluğun Afganlara devredilmesinin planlandığı ülkenin batısındaki Herat, kuzeyindeki Mezar-ı Şerif, doğusundaki Mihterlam ve güneybatıdaki Leşkargâh'ta da yetkililer benzer görüşleri paylaşıyor. Yerel polis güçlerinin teçhizatının yetersiz olduğu dile getirilen sorunlardan biri. Kâbil’deki Afgan Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü’nden Kayyum Momand, önlerinde çok daha büyük bir sorun olduğuna dikkat çekiyor ve "Şimdiki ordu ve polis gücüne mensup birçok kişi, kendilerini tüm ülkenin hizmetinde görmek yerine, belli siyasi gruplara yakın hissediyorlar. Kendisini tüm Afgan halkının güvenliğinden sorumlu hisseden ulusal bir ordu ve polis gücü olmadığı sürece, ülkede güvenliğin sağlanması da mümkün olmayacak.” saptamasını yapıyor.

Kabil hükümeti doğruyu söylemiyor

Kâbil'deki siyasetçiler, sorunun farkında olduklarını, ancak Afganistan gibi kendi içinde bölünmüş ve yoksulluk çeken bir ülkede, uluslararası toplum yardım etse de, bugünden yarına mücadele gücü yüksek ve sadık bir ordunun oluşturulmasının mümkün olmadığını söylüyor.

Bunun yerinde bir saptama olduğunu vurgulayan gözlemciler, diğer yandan Devlet Başkanı Hamid Karzai’yi, güvenlik konusunda doğruyu söylememekle suçluyor. Kayyum Momand, Taliban’ın ne kadar tehlikeli ve güçlü olduğu konusunda hükümetin gerçeği dile getirmekten kaçındığına dikkat çekiyor ve "Hükümet, Taliban güçlerinin önemli ölçüde zayıflatıldığını söylüyor, ancak gerçek bunun tam aksi yönde. Taliban’ın sadece ülkenin güneyinde ve doğusunda değil, kuzeyinde de güçlendiği gözden kaçmıyor.” şeklinde konuşuyor.

Soru işaretleri giderilemiyor

Afgan siyaset uzmanı, Afgan hükümetinin yetersiz bilgilendirme politikalarının halkı giderek daha tedirgin ettiğini söylüyor. Güvenlik sorunları ve NATO üyelerinin çekilme planları karşısında Afgan halkı arasındaki güvensizlik epey büyük. Birçok kişi, sorumluluğun devredilmesinin arkasında, hükümetin yeterince güçlenmiş olmasının mı, yoksa yabancı devletlerin 10 yıllık bir sürenin sonunda “bu kadar yardım yeter” deyişinin mi bulunduğunu bilmiyor. Yetkililer de bu soruya inandırıcı bir cevap vermekte zorlanıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Ratbil Shamel / Çeviren: Aydın Üstünel

Editör: Hülya Köylü