ABD'den BM'ye bütçe tehdidi
23 Kasım 2005
ABD’nin BM Büyükelçisi John Bolton, Eylül ayında yapılan BM Zirvesi’nde Washington’un önerdiği reformların yıl sonuna kadar onaylanmaması durumunda, örgütün iki yıllık bütçesini bloke etme tehdidinde bulundu. BM Zirvesi’nin sonuç bildirgesinde, sözü edilen reformlarla ilgili BM Genel Kurulu'nun 2006 yılının ilk çeyreğinde bir karar alması konusunda öneriler yer almasına rağmen, BM'nin iki yıllık bütçesi için son tarihin 31 Aralık olduğunu belirten Bolton, reformların 2006 yılına bırakılmasının geç olacağını savundu.
Gözlemciler, ABD’nin bu tutumunu kendi görüş ve politikalarını BM’nin geri kalanına kabul ettirme çabaları olarak niteliyor. ABD’nin BM nezdindeki daimi Büyükelçisi John Bolton ise tüm bu tartışmaların odağını oluşturuyor. Çünkü Bolton’un, Amerikan politikalarını BM çıkarlarının önünde tutması, örgüte yakın çevreler tarafından BM’ye bir baskı olarak algılanıyor. Ayrıca ABD’nin ya kendi emellerini örgüte kabul ettireceği ya da örgütten ayrılacağı sinyali anlamına geldiğini düşünenler de var.
Annan’dan kriz uyarısı
BM Genel Sekreteri Kofi Annan ise Bolton’un çıkışından sonra yaptığı açıklamada, BM çalışanlarının çalışma planlarını uygun bir şekilde yapabilmeleri için üye devletlerin bu yıl sonuna kadar örgütün 2 yıllık bütçesini onaylamaları gerektiğini söyledi. Annan, bunun olmaması durumunda BM'nin ciddi bir mali krize gireceği uyarısında bulundu. Annan, ayrıca Bolton’un açıklamalarına, bir mana veremediğini belirtti.
Ancak BM’deki üçüncü dünya ülkeleri ise Genel Sekreter Annan’ı, ABD’nin bir kuklası olarak görüyor. Çünkü örgütte Genel Sekreterliğin, Genel Kurul’a oranla daha çok güçlendirilmesine ilişkin başlatılan tartışmaların bile Bolton’un dile getirdiği Washington istekleri olduğu biliniyor. Ancak Genel Sekreter Annan, düzenlenen kriz toplantısı sonrasında yaptığı açıklamayla, üyelerini yatıştırmaya çalışa da yapılan bu dedikodularını kulak arkası yapıyor.
Uzmanlar endişeli
Diğer örgüt yetkilileri, bu hafta başından beri devam eden bütçe görüşmelerinin bir krize dönüşebileceği uyarısında bulunuluyor. Tartışmaların hararetini artmasına sebep olan başka bir unsur da Bolton’un, BM finansmanının, üye ülkelerin sabit ödemeleriyle değil, gönüllü yardımlarla karşılanması gerektiğini savunması. Uzmanlara göre ise ABD’nin BM’deki ayrılıkçı politikası örgütün mukavemet gücünü de kanıtlayacak.