ABD’de 1 milyon kuşkulu

Amerikan Federal Soruşturma Dairesi (FBI) 2001 yılında “Terörist Tarama Merkezi”ni (Terrorist Screening Center) kurdu. Merkezin hazırladığı listede şimdiye kadar 750 binden fazla kişi "zanlı" olarak sınıflandırıldı. Gözlemci ve eleştirmenler, ABD’de olası terör tehdidiyle alınan önlemler ve hayata geçirilen uygulamaların abartıldığı ve artık raydan çıktığı görüşünde.

"Abdullahlar ve Hüseyinler bu tarafa"

Adınız “Gonzales”, “Abdul” yada “Hüseyin” ise, Washington hükümetinin olası terörist listesinde yer almanız muhtemel. 11 Eylül saldırıları öncesinde bu listede sadece 17 kişinin ismi vardı. Şimdiyse liste 800 binlere dayanmış durumda. Şayet adınız bu listede yer alıyorsa, Amerikan makamlarından ülkeye seyahat vizesi almanız ve giriş yapmanız mümkün değil. Eğer hali hazırda Amerikan topraklarındaysanız, o zaman da hiçbir banka size kredi vermeyecektir hatta sokakta karşılaştığınız insanlar arasında sizi izleyen gizli servis ajanları olabilir.

Amerikan Vatandaş Hakları Birliği, neredeyse bir milyon kişiye dayanan listeyi “sinir bozucu” ve “işe yaramaz” olarak nitelendiriyor. Senatör Joe Lieberman, ABD’yi saldırılara karşı koruma amacıyla oluşturulan ancak şimdiye kadar sadece yanılgılara yol açan bu listeyi eleştiren ünlülerin başında geliyor.

Ted Kennedy’e uçuş izni yok

Senatör Liberman, hatta bir keresinde meslektaşı Demokrat Partili Ted Kennedy’nin Massachussets’den Washington’a uçuşuna bu listede kaydı olduğu için izin verilmediğini anlatıyor. Senatör eleştirilerine şöyle devam ediyor: “Gizli servislerimizde ihtiyaç duyulan reformlar yapılmadı. Listenin yol açtığı sorunlar hala kontrol altına alınabilmiş değil”.

ABD’de, 11 Eylül 2001 saldırılarından sonra terör tehlikesine karşı, uçaklarda „air marshall“ olarak adlandırılan ‘özel eğitimli silahlı polisler’ gündeme geldi. Silahlı polisler, hava korsanlarının etkisiz hale getirilmesi amacıyla başta ABD ve İsrail olmak üzere, İngiltere, İran ve Suudi Arabistan gibi ülkelerde iç ve dış hat uçuşlarındaki tüm seferlerde bulunduruluyor.

”Şüpheli davranışlar”

Amerikan ABC televizyonunun „terör şüphelilerinin yer aldığı izleme listesinin“ tartışıldığı bir programa katılan bu özel eğitimli polislerden de uygulamaya yönelik eleştiriler geliyor. Kimliği açıklanmayan ve sesi değiştirilen yetkili şunları söylüyor: “Liste hem asılsız iddialara dayanıyor hem de çoğu yolcuya ait bilgiler, bu sayede uluslararası gizli servislerin veri tabanlarına kaydedilmiş oluyor. Gerekçeyse bu yolcuların uçuş esnasında şüpheli davranışlar sergilemiş olmaları”.

Uçuş esnasında şüpheli davranışlar arasında fotoğraf çekmek bile sayılabiliyor. Örneğin Las Vegas’a giden bir turist bir gece uçuşu esnasında kabin içinden dışarısının fotoğrafını çektiği için bu listeye eklenmiş.

ABD'de hükümetin icraatlarını denetleyen „Government Accountability Office“ adlı kurum sözkonsu “terörist izleme listesi”ne ait raporunu yayımladı. Raporda bu listede adı geçen yaklaşık 50 bin kişinin sorgulandığı ve akabinde suçsuz olduğu anlaşınca da serbest bırakıldığı yer alıyor. Raporda ayrıca listede aynı kişilere ait birden fazla kayda rastlandığı da tespit edilmiş.

Hatalarla dolu

Rapor, uygulamaya yönelik eleştirileri anlaşılır kılıyor. Zira binlerce masum insan bu sayede şüpheli konumuna düşüyor, bazı isimler yazım hataları yüzünden listede birden fazla yer alırken, liste gerçekten tehlikeli kişilerin tespit edilip ve yakalanabilmesi için bir güvence sağlamıyor. Raporda Bush yönetimine tavsiyelerde de bulunuluyor. Kurum, listedeki hataların düzeltilmesini, havaalanlarındaki kontrollerin iyileştirilmesini ve -şu an imkansız gibi görünse de- yanlışlıkla kendisinden şüphelenilen kişilere listedeki kayıtlarına itiraz olanağının verilmesini istiyor.

”80’liklerin kaydı var”

Güvenlik uzmanı Joe Trento ise liste uygulamasının tamamen kaldırılması gerektiğini savunuyor: “İstihbarat birimlerimizin Irak savaşı öncesinde ne kadar atıl olduğu biliniyor. Bu uygulamaysa çok daha kötü. Listede hayatta olmayan kişilerin, yaşı 80 ve 80’nin üzerinde olan kişilerin kaydı var. Yani çok anlamsız”.