ABD ve Hindistan arasında nükleer anlaşma

ABD Başkanı George Bush’un Hindistan ziyareti sırasında, iki ülke arasında tarihi bir nükleer işbirliği anlaşmasına imza atıldı. ABD Başkanı Bush ve Hindistan Devlet Başkanı Manmahon Singh arasında Yeni Delhi’de imzalanan anlaşma, “tarihi“ olarak nitenlendirildi.

Hindistan’ın sivil amaçlı nükleer tesislerinin tamamlanması konusunda verdiği sözleri yerine getirdiğini belirten Singh, iki ülkenin sivil nükleer işbirliğinde karar kıldığına dikkat çekti. Anlaşmayı ''tarihi'' olarak niteleyen Bush ise “Bu, halklarımıza destek olacak bir anlaşma'' diye konuştu.

Nükleer alanda yeni bir ortaklığın ortaya çıktığı bu anlaşma, aynı zamanda Washington’ın önemli bir politika değişikliğinin göstergesi. Soğuk Savaş döneminden bu yana yıllarca Hindistan’a mesafeli davranan ABD, Yeni Delhi'ye 1998 yılında nükleer denemeler yaptığı için yaptırımlar uygulamıştı.

Anlaşma ne öngörüyor?

Bu anlaşmayla birlikte uyguladığı tecrit politikasına son veren Washington, bundan böyle Hindistan’a nükleer alanda destek olacak. Zira anlaşma, Washington'un, Hindistan uluslararası nükleer silahların yayılmasının önlenmesi anlaşmasını imzalamasa da nükleer teknoloji bilgisini paylaşmasını ve bu ülkeye nükleer yakıt sağlamasını öngörüyor.

Ancak anlaşma, Hindistan’dan bazı beklentiler de öngörüyor. Buna göre, nükleer alanda askeri ve sivil tesislerini birbirinden tamamen ayıracak. Ayrıca Hindistan’ın sivil amaçlı nükleer tesislerini uluslararası denetime açması durumunda, ABD'nin sivil nükleer teknolojisini paylaşması öngörülüyor.

Diğer yandan anlaşmanın geçerli olması için Amerikan Kongresi’nin onayı gerekiyor ve anlaşmanın Kongre’den geçeceğine şüpheyle bakan çevreler var. Zira, Kongre'de bazı milletvekillerinin, anlaşmanın, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’na zarar verebileceği kanısında olduğu belirtiliyor.

Pakistan’da bombalı saldırı

Hindistan’daki temaslarının ardından Bush’un bir sonraki durağı olan Pakistan’da bombalı saldırı düzenlendi. Saldırıda hayatını kaybedenler arasında Amerikalı bir diplomatın da bulunduğu belirtilirken, Bush, ''Teröristler, Pakistan'a ziyaretimi engelleyemez'' dedi.

Pakistan'ın Karaçi kentinde Amerikan Konsolosluğu ve bir otelin önünde düzenlenen bombalı saldırıda, 4 kişinin öldüğü, 49 kişinin yaralandığı açıklanmıştı. Hindistan’a yapmakta olduğu üç günlük ziyaretin ardından gideceği Pakistan`da Bush, Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref ile görüşecek.

Tepkiler gecikmedi

Ana hatlarının çok önce, Hindistan Başbakanı Singh’in geçen Temmuz ayında Washington’a yaptığı ziyaret sırasında belirlendiği bu tarihi anlaşmaya tepkiler de gecikmedi. Bush’un Asya turu kapsamındaki bir sonraki durağı, Pakistan, Washington ile benzer bir işbirliğine gitmek istediklerini bildirdi. Hindistan ile birlikte geleceğin süper gücü gözüyle bakılan Çin’in dışişleri bakanlığından yapılan açıklamada, “Hindistan ve ABD arasındaki ortaklığın, nükleer silahların yayılmasını önleme anlaşmasıyla uyum içinde olmasını diliyoruz,” denildi.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed El Baradey ise ABD ile Hindistan arasında nükleer anlaşmaya varılmasından memnuniyet duyduklarını bildirdi. El Baradey, bu tarihi sivil nükleer anlaşmanın, Yeni Delhi'nin nükleer tecridini sona erdireceğini ve nükleer silahların yayılmasının önlenmesi çabalarını teşvik edeceğini ifade etti.

Hindistan'da da bu anlaşmaya karşı çıkanlar var. Bu yeni ortaklıktan hoşnut olmayanlar, Washington'ın anlaşmayı Hindistan'ın işlerine karışmak için fırsat olarak gördüğünü ve Çin'in büyüyen ekonomik ve siyasi etkisine karşı denge sağlamak için Hindistan'ı kullandığını ileri sürüyor. 1964 yılında ilk nükleer tesisinin kuran Hindistan, çok sayıda nükleer savaş başlığı sahip. Bu ülkenin ayrıca 80'nin üzerinde atom bombasına sahip olduğu iddia ediliyor. Yeni Delhi yönetimi, geçtiğimiz ay da Fransa ile nükleer işbirliği anlaşması imzaladı.