ABD tarım sübvansiyonlarını azaltıyor
13 Ekim 2005
Washington’daki serbest ticaret taraftarları, ABD ile AB arasındaki söz düellosunu çocukça buluyorlar. Uluslararası Ekonomi Enstitüsü’nden Kimberly Elliot iki tarafın da göz boyamaya çalışan, karşı tarafın neler yapması gerektiğinden söz ettiklerini söylüyor. Bağımsız CATO Enstitüsü’nden Daniel Riswold da bu anlaşmazlıkta ‘iyi’ ve ‘kötünün’ olmadığını, 300 dolayındaki ihracatçı Amerikan şirketini temsil eden Dış Ticaret Odası’ndan William Reinsch ise ABD ve AB’nin ‘tencere dibin kara, seninki benden kara’ demekle anlaşmazlığı sona erdiremeyeceklerini söylüyor.
Dış ticaret uzmanları, Washington ve Brüksel’in tıkanıklığı gidermek üzere bazı önerilerde bulunmalarını memnuniyetle karşıladılar. Washington yönetimi, ihracat teşviklerini beş yıl içinde tamamen kaldırmayı, üreticiye doğrudan yapılan yardımları da azaltmayı öneriyor. Amerikan Dış Ticaret Odası, serbest ticaret görüşmelerini kilitleyen kördüğümün çözülmesi açısından bu önerinin son derece önemli olduğunu savunuyor. AB de zaman zaman benzer çözümler önermiş, ancak her defasında diğer ülkelerin de aynı şeyi uygulamasını şart koşmuştu.
“ABD’ye prestij kazandıracak”
CATO Enstitüsü’nden Griswold ise bunu Amerikan süper gücüne yakıştıramadığını belirterek “Terör ile mücadelede de harekete geçmeden önce diğerlerinin saflarımıza katılmasını beklememiştik” diyor. Amerikan yönetiminin, radikal adımlar atıp diğerlerine öncülük etmesinin uluslararası alanda ABD’ye prestij kazandıracağını da sözlerine ekliyor.
Tarım sübvansiyonlarının azaltılmasından ileri sanayi ülkelerinin kârlı çıktığını hatırlatan Griswold sözlerini şöyle sürdürüyor: “Her iki taraf da büyük tavizlere zorlandığı izlenimine kapılıyor. Oysa Amerika ve Avrupa’nın sübvansiyonları kaldırmakla nasıl büyük bir yükten kurtulacaklarını idrak etmeleri gerekir.”
Bu bağımsız enstitünün tarım sübvansiyonlarını konu alan araştırmasından ilginç sonuçlar çıkıyor: Tarım sübvansiyonlarının kaldırılması yerli tarım ürünlerinin ucuzlamasına, devletin milyarlarca dolar tasarruf etmesine ve tarımlık arazilerin daralmasıyla doğal çevrenin daha az zarar görmesine yarayacak. Uzmanlar, sübvansiyon ve yüksek fiyatların dev tarımcılık tröstlerine yılda 16,2 milyar dolar kazandırdığını ve yardımların kalkmasıyla Amerika’daki her hanenin tarım ürünlerine yılda 146 dolar daha az ödeyeceğini belirtiyorlar.
Yoksul ülkelerin durumu
Zengin ülkelerdeki tarım pazarlarının liberalleştirilmesinden en az yararlanacak olanlar ise dünyanın en fakir ülkeleri. Kahve ve çay gibi tropikal ürünler ihraç eden bu ülkelerin zaten ticari kolaylıklardan yararlandıklarını belirten uzmanlar kalkınma halindeki ülkelerin dış ticaret gelirlerini arttırabilmeleri için kendi aralarındaki gümrük duvarlarını kaldırmaları gerektiğine dikkat çekiyorlar.
ABD’nin tarım sübvansiyonlarını kaldırmakla bir taşla iki kuş birden vuracağını belirten CATO Enstitüsü uzmanı Griswold, “Washington bunu, büyük kâr vaadeden hizmetler sektörünün liberalleştirilmesi için koz olarak kullanırken, aynı zamanda da tarım bütçesini rahatlatmış olacak” diyor.