ABD Başkanı Obama Avrupa'da

ABD Başkanı Barack Obama altı günlük Avrupa turuna İrlanda’dan başladı. Fransa’nın Deauville kentindeki Sekizler Grubu zirvesinde dünya ekonomisi ile aralarında Arap ülkelerindeki gelişmelerin de yer aldığı siyasi konular ele alınacak. Obama İrlanda, İngiltere ve Polonya’ya yapacağı ziyaretlerde ikili ilişkilerin pekiştirilmesine de çalışacak.

ABD Başkanı 2009 yılındaki ilk Avrupa ziyareti sırasında, 'Son yedi, sekiz yıl zarfında ABD ile Avrupa arasında önemli gerginlikler patlak verdi. Yönetimimin amaçlarından biri de bu tarihî ittifakı yeniden canlandırmak olacaktır', demişti. Barack Obama, Berlin, Prag ve Brüksel’de coşkuyla karşılanmıştı. Ama siyasetin realiteleri bu coşkunun uzun sürmesine izin vermedi. Tıpkı ABD’de olduğu gibi, Washington’un Avrupalı müttefikleri ile arasındaki ayrıcalıklı ilişkiler dönemini canlandırmak mümkün olmadı. Atlantik aşırı ilişkileri yıllardır yakından izleyen Münih Üniversitesi öğretim üyelerinden Profesör Werner Weidenfeld, ilişkilerin arzulanan düzeye gelmemesinde her iki tarafın da payı olduğu görüşünde. 'Eskisi gibi, dünya politikasını ilgilendiren bütün alanlarda stratejik bir ittifak ya da ortaklık kurmak karşılıklı gayret ister', diyen Weidenfeld, ABD ve Avrupa’nın gereken gayret ve angajmanı göstermediğini söylüyor.

Stratejik ortaklık ivme bekliyor

Avrupa ile Amerika arasındaki stratejik ortaklığı canlandırmayı vaat edenler arasında Amerikan Dışişleri Bakanı Hillary Clinton da bulunuyor. Bayan Clinton Başkan ile birlikte Avrupa'ya hareketinden önce şunları söyledi: 'ABD ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki ortaklık sürüyor. Hemen bütün küresel konularda ve yerel anlaşmazlıklarda işbirliği içinde hareket ediyoruz. En acil, önemli ve uzun vadeli konularda, aynı ortak değerleri ve insanoğlu için imkanların sınırsız olduğu anlayışının ortak zemininde işbirliği yapıyoruz.'

Pragmatik hesaplarla Amerikan ideali karışımı politikalar her zaman Avrupa’nın pozisyonuyla örtüşmüyor. Bu, son olarak Libya krizinde kendini göstermiş ve Almanya’nın BM Güvenlik Konseyi'nde çekimser kalması Washington tarafından yadırganmıştı. Profesör Weidenfeld Afganistan’daki ortak harekatta da farklı yaklaşımların göze çarptığını belirtiyor. Afganistan konusunda her iki tarafın da noksanları olduğunu belirten siyaset bilimci, Amerikalıların sivil toplumu algılamakta zorlandıklarını, Avrupalıların da sertlik gerektiren kararları Amerikalılara bıraktıklarını, ifade ediyor.

Realizm zemininde işbirliği arayışı

Barack Obama, Bush’lu yılların ideolojik safrasından kendini kurtardı. Afganistan savaşındaki hedef artık demokrasi teessüs etmek değil, El Kaide’nin terör saldırıları planlayamayacağı bir ortam hazırlamak. Bütün kızların okula gidebilmesini sağlamak artık öncelik taşımıyor. Washington’un amacı, birliklerin çekilme takvimini hazırlamak ve bu yılın aralık ayında Bonn’da yapılacak Afganistan müzakerelerine katılması arzulanan Taliban ile barış görüşmelerine başlamak.

Arap ülkelerindeki köklü değişiklerin Ortadoğu ihtilafının merkez üssü olan İsrail’i yakından ilgilendirdiğini bilen ve Filistin-İsrail anlaşmazlığını yumuşatmayı başaramayan Obama geçen haftaki konuşmasında Arap ülkelerine perspektif sunmaya çalışmıştı. Münih Üniversitesi öğretim üyesi Weidenfeld, Ortadodğu sorununu hiçbir güç tek başına çözemeyeceği için Barack Obama'nın Avrupa'nın görüşlerini alıp birlikte hareket etmenin yollarını arayacağını söylüyor.

Avrupa’daki borç krizinin yönetildiği Brüksel gibi Berlin de Barack Obama’nın ziyaret programında yer almıyor. Amerikalı diplomatlar bu durumun, Alman-Amerikan ilişkilerinin soğuduğu şeklinde yorumlanmasının doğru olmayacağını belirtiyorlar. Almanya Başbakanı Merkel, Sekizler Grubu zirvesinde ve bir ödül töreni için Washington’a gideceği haziran başında Obama ile görüşme fırsatını bulacak.

© Deutsche Welle Türkçe

Daniel Scheschkewitz/Ahmet Günaltay

Editör: Murat Çelikkafa