AB ve ABD arasında ticari anlaşmazlıklar

ABD ve AB dünya ticareti üzerinde iki büyük dev. Ancak her iki tarafın ticari alanda görüş ayrılığı yaşadığı konuların sayısı ise giderek artıyor. İşte bu görüş ayrılıklarının giderilmesi amacıyla her altı ayda bir AB-ABD Zirvesi düzenleniyor.

İrlanda’nın başkenti Dublin’de yapılacak zirvede, üzerinde uzlaşmaya varılamayan ekonomik konular masaya yatırılacak. ABD ve AB arasında anlaşmazlık konularının başında ABD’deki vergi hukuku geliyor.

ABD şirketlerine kolaylık sağlıyor

ABD’deki vergi hukuku, ihracatçılara ürünlerini vergi cenneti olan ülkelerde kurdukları kardeş firmalar üzerinden satmalarına izin veriyor. Firmalar, bu uygulama sayesinde vergide yüzde 30’lara varan oranlarda tasarruf elde ediyorlar. Ünlü Boeing ya da Microsoft firmalarının bu sayede yaptıkları kar, yılda bir milyar doları buluyor. Amerikan firmaları vergide sağlanan bu kolaylık sayesinde ürünleri de uygun fiyata satabiliyor.

Avrupalı firmalar ise böylesi avatajlardan uzaklar. AB yıllardan beri bu uygulamayı yurtdışı ticaretinde kaldırmayı istiyor. Buna karşın, Amerikan Senatosu’nun gündeminde, firmalara kolaylıklar sağlayan vergi hukukunda yer alan bu uygulamanın 2007 yılına kadar uzatılmasını öngören bir yasa taslağı var.

AB, Dünya Ticaret Örgütü’ne bu konuda şikayette bulundu ve haklı çıktı. Birlik, Mart ayından bu yana gıda, tekstil, elektronik ya da metal eşya gibi Amerikan ürünlerine gümrük cezası uyguluyor. ABD ile AB arasında arasında ticaret konusunda yaşanan sorunlar uzun süredir devam ediyor.

Genetik gıda ve silah sanayi

Brüksel ve Washington’un yıllardır tartıştığı önemli konulardan biri genetik değişime uğramış mısırların ihracatı. ABD, bir yıl önce genetik değişime uğratılmış gıdaları yasaklayan karara itiraz etti. Bu yılın mayıs ayında AB Komisyonu da bu konuda geri adım atarak, genetik değişime uğramış bazı bitki ve gıda maddelerinin birlik sınırlarına girişine izin verdi.

Silah sanayinde ise AB, ABD’ye oranla daha dertli. ABD’de geçtiğimiz yılın sonlarında yerli silah sanayi üreticilerinin silah pazarındaki paylarının yüzde 50’den yüzde 65’e çıkarılması konusunda talepler geldi. İnisiyatifin sloganı ise ”Amerikan malı satın al” idi. Ancak muhafazakar politikaların bu planı, Bush hükümetince kabul görmedi. Çünkü bu uygulama ürünlerin fiyatının artmasına neden olacaktı.

Irak’ın yeniden inşası

ABD ile AB’nin ticari ilişkilerinde sorun yaşadığı bir başka konu ise Irak’ın yeniden inşasında yaşandı. ABD, Irak Savaşı’na karşı olan ülkelerden firmaların, ülkenin yeniden inşa sürecinde ihale almasını istemedi. Ancak AB bu konuda Dünya Ticaret Örgütü’nden yardım alamadı. Çünkü Irak organizasyonun üyesi değildi.

İlişkilerin geleceği

Uzmanlar, ABD ile AB arasında ticaret konularda yaşanan görüş ayrılıkları önümüzdeki yıllarda sürse de, ticari ilişkinin uzun vadede bundan zarar göreceğine inanmıyor. Çünkü AB, tek vücut olmuş bir transatlantik pazar arzusunda. Ancak ABD ile AB arasında serbest ürün ve hizmet dolaşımı düşüncesi şu koşullarda çok uzak.

Havacılık konusunda pazar ayrılmış durumda. ABD, AB üyesi bazı ülkelerle bu konuda anlaşmalar imzaladı. Ancak AB ile ABD arasında genel bir havacılık sözleşmesi imzalanması fikri Avrupalılar’ın görüşüne göre henüz olgunlaşmadı. AB, Avrupalı havayolu şirketlerinin ABD pazarına çok daha iyi koşullarda girmesini istiyor.