AB Kosova için ortak tutuma varamadı
15 Şubat 2008
Kosova Arnavutları 17 Şubat’ta bölgenin Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etmeye hazırlanıyor. AB Dışişleri Bakanları ise son aylarda sık sık bir araya gelip konuyu görüşmelerine rağmen bağımsızlığın tanınması hususunda anlaşamadılar. Kıbrıs ‘tanımam’ diyor. Romanya, Slovakya ve İspanya’nın çekinceleri var. Almanya Dışişleri Bakanı Frrank-Walter Steinmeier Birlik üyelerini ortak tavır almaya ikna edemediklerini söylüyor: “Batı Balkanlar’a yakın olanlar, Kosova’nın daha uzağındaki Birlik üyelerine göre daha mesafeliler. Topraklarında azınlık barındıran ülkeler diken üstünde. Ama yine de Avrupa’nın ortak tavır takınacağından ümitliyim.”
Bağımsızlık ilanından sonra AB’nin Kosova imar programını başlatması bekleniyor. Adli, idari, gümrük ve emniyet teşkilatlarının eğitimi, yeniden organizze edilmmesi ve denetlenmesi için EULEX adllı bir prroje hazırlandı.
İç barış ve istikrarın şartları
Kosova’da yaşayan 100 bin ila 200 bin Sırp’ın 1,8 milyonluk Arnavut nüfusun baskı ve saldırılarından korunması öngörülüyor. Halk gruplarının eşit siyasi haklara sahip olmasına büyük önem atfeden AB bağımsızlık ilanından sonra Kosova yönetimine danışmanlık da yapacak. Avrupa Parlamentosu’nun Balkanlar uzmanı Doris Pack halklar arasındaki dengenin korunmasını iç barış ve istikrarın baş şartı saydıklarını söylüyor: “Gözetim altındaki bağımsızlık, düzensizliklerin giderilmesi ve idari atamalarda son sözü AB’nin söylemesi anlamına geliyor. Herşeyin programa uygun yürümesi için denetleme görevinin uzun vadeli olması şart. Bunun bir zaruret olduğuna inanıyorum.”
Uluslararası kontrol mekanizması, yedi yıldır devam eden görevinde fazla verimli olamayan BM özel idaresinin yerine geçecek. AB yeni Kosova devletinin imar, yönetim ve altyapı ihtiyaçları için iki milyar euro harcayacak. Sırbistan gibi Kosova’nın da ilerde AB üyesi olması da öngörülüyor. Avrupa parlamenteri Doris Pack, bağımsızlık ilannının şiddet olaylarına yol açabileceğine ihtimal vermediğini söylüyor: “Arnavutlar’ın tahriklere kapılmayacağından eminim. On yıllardır hayalini kurdukları bağımsızlığa kavuştular. Öncelikle kuzeydeki Mitroviça’da Sırplar’ın huzursuzluk çıkarması beklenebilir. Belgrrad’da da gösteriler yapılacak ama çatışma çıkacağını sanmam. Zaten bunu önlemek için bölgede NATO birlikleri görevlendirildi.”
Sırp yönetimine eleştiri
1999 savaşından sonra Kosova’da üslendirilen NATO komutasındaki KFOR birliklerinde 17 bin asker görev yapıyor. NATO, Arnavutlar’ın Sırplar tarafından soykırıma uğratılma tehlikkesi nedeniyle bölgeye müdahale etmişti. Avrupa milletvekili Doris Pack, Sırbistan’ın, 1999 yılında fiilen ortadan kalkan Kosova’nın statüsüne dört elle sarılmasını eleştiriyor: “Belgrad’ın başlattığı polemik aslında ikiyüzlülüktür. Söz konusu olan ne kültür mirası, ne de orada yaşayan Sırplar, onların tek derdi Kosova’yı kaybetmemek. Bunu anlıyorum. Ama savaşı kaybedince sonucuna da katlanmak lazım. Bütün bunların müsebbibi Miloşeviç’tir.”
Kosova’nın bağımsızlığını ilan etmesiyle, Yugoslavya’nın parçalanmasını izleyen iç savaşın son perdesi de kapanmış olacak. Doris Pack ‘Balkanlar artık geçmişi bırakıp, geleceğini Avrupa’da aramalıdır’, diyor: “Bölgeyi barışa kavuşturmak için bu tek ve son fırsat. Haritaya bakın, bölgenin Avrupa’nın tam merkezinde bulunduğunu göreceksiniz. Bu nedenle sorunun çözüme kavuşması bizim de çıkarımıza. Kosova bağımsızlığa kavuşmazsa komşuları hiçbir zaman huzur bulamaz."