AB Anayasası'na ikinci darbe
1 Haziran 2005
Hollanda'da yapılan referendumda seçmenler açık ara "AB Anayasası'na hayır" dedi. Hollanda televizyonlarının verdiği resmi olmayan sonuçlara göre, "hayır" diyenlerin oranı yüzde 62, "AB Anayasası'na evet" diyenler ise sadece yüzde 38. Seçime katılımın ise yüzde 65 civarında olduğu tahmin ediliyor. Siyasi gözlemciler, Fransa'daki sonucun, Hollanda'da "hayır" oylarının yükselttiğini tahmin ediyor.
Referendum sonuçlarının belli olmasından sonra bir açıklama yapan Hollanda Başbakanı Jan-Peter Balkenende hayal kırıklığına uğradığını ifade ederek, ancak seçmenin kararına saygı duyduğunu dile getirdi.
Alınan sonucun Hollanda'da bir hükümet krizine yol açması ise beklenmiyor. Bu yöndeki tartışmalara yanıt veren Hollanda Başbakanı Balkenende istifa etmeyi düşünmediğini ve Brüksel'deki diğer AB ülkelerinde AB Anayasası'nın onaylanma sürecinin devam etmesi gerektiği görüşünü savundu. Balkenende, Anayasa'nın reddedilmesini ise AB'nin çok hızlı değişimi karşısında Hollandalılar'ın kimliklerini kaybetme korkusuna bağladı.
AB'de kriz endişesi
Diğer yandan, Fransa'nın ardından Hollanda'da da AB Anayasası'nın reddedilmesi Avrupa Birliği'nin politikalarını tartışmaya açtı. Uzmanlar, AB ve ortak para birimi Euro'ya karşı duyulan şüphenin, Hollanda ve Fransa'da büyük siyasi partilerin desteğine rağmen AB Anayasası'nın reddedilmesine neden olduğuna dikkat çektiler.
Ancak her iki ülkede de hükümetin politikalarına duyulan rahatsızlığın da Anayasa'nın reddedilmesinde etkili olduğu görüşü hakim. Nitekim, Fransa'da referendumun ardından hükümet değişikliğine gidildi. Başbakanlıkta istifa eden Jean-Pierre Raffarin'in yerine Dominique de Villepin atandı.
Hollanda’da ise hükümek değişikliği şimdilik beklenmiyor, buna karşın ülkede tam bir siyasi bunalım yaşanıyor. Tasarruf programları ve sosyal reformlar nedeniyle Hollandalılar rahatsız. İşsizlik, yüzde 7’lere yükselmiş durumda. Ortaya çıkan bu tablo ise halk arasında Hollanda hükümetine karşı hoşnutsuzluk yaratıyor. Fransa’da yaşandığı gibi, Başbakan Peter Balkenende açısından Hollandalılar’ın Anayasa’yı reddetmesi bir mağlubiyet anlamına geliyor.
Sonuç bağlayıcı değil
Bu arada referandumun sonucu, hükümet ve parlamento için bağlayıcı değil. Fakat parlamentoda grubu bulunan siyasi partiler, oylamaya katılım yüzde 30’ların üzerinde olur ve oylamadan da belirgin bir sonuç çıkarsa, bunu gözardı edemeyeceklerini de belirtmişlerdi.