AB, Çin kotalarını gevşetme yolunda

Kotaların yılbaşında kısmen kaldırılması sonucu ucuz Çin tekstil ürünleri Avrupa pazarlarını istila etmiş, bunun üzerine geçen Haziran ayından itibaren yeniden kota uygulamasına geçilmişti. Ancak özellikle Çin malı kazak ve tişörtlere olan talep patlaması, belirlenen kota üst sınırlarına daha şimdiden ulaşılması sonucunu doğurdu. Avrupalı tekstil ithalatçıları ve perakendeciler, şimdi Brüksel’in uygulanan kotaları gevşetmesini hatta tümüyle kaldırmasını istiyor.

Avrupalı tekstil ithalatçısı ve perakendecilerin “Çin mallarına uygulanan kotalar kaldırılsın“ şeklindeki feryatları, Pekin’de ise hoş bir seda olarak yankılanıyor. 11 Haziran’da Brüksel ile Pekin arasında imzalanan mutabakat zaptına göre, Çin malı çeşitli tekstil ürünlerine yıllık yüzde 10’u bulan kotalar getirilmişti.

Kotalara üç ayda ulaşıldı

Ancak daha aradan üç ay bile geçmeden, özellikle yüzde 9’luk kazak kotasına ulaşıldı bile. Avrupa’da sonbahar - kış dönemi ürünleri vitrinleri süslemeye başladı. Kotalarda esnekliğe gidilmediği takdirde, Birlik ülkelerinde özellikle kışlık giyim eşyası fiyatlarında belirgin bir artış olmasından, bunun da talebi düşürmesinden endişe ediliyor. Perakendecilere göre, sadece kazak ve benzeri ürünlerdeki kayıp 1 milyar Euro’yu bulabilir.

Soruna bir çözüm bulmak için AB Komisyonu’nda bir heyet bugün Pekin’e giderek ortak paydalarda anlaşma zemini arayacak. AB Komisyonu’nun ticaretten sorumlu üyesi Peter Mandelson da kısa süre içinde Çin’le tekstil kotalarına bazı istisnai uygulamalar getirilmesi konusunda bizzat görüşmeler yapacağını duyurdu.

Fransa, İtalya, Portekiz ve İspanya’nın ısrarı

Oysa daha birkaç ay önce pazarlarını istila eden Çin malı tekstil ürünlerine kota uygulanması için özellikle Fransa, İtalya, Portekiz ve İspanya gibi ülkeler Brüksel’e baskı yapmış ve sonunda istediklerini almışlardı.

Bu ülkelerde yılın ilk yarısındaki Çin menşeili tişört, kazak, pantalon, gömlek ve bluz gibi ürünlerde büyük bir artış kaydedilmiş, bunun milli tekstil sektörü için ciddi bir tehdit oluşturduğu öne sürülmüştü. AB’nin verilerine göre, kotaların kalktığı 1 Ocak 2005’ten buyana Birlik üyesi ülkelere Çin’den yapılan tekstil ihracatı, tam yüzde 187 oranında arttı.

“Kotaların kalkacağı 10 yıldır biliniyordu“

Alman Tekstil Perakendecileri Birliği de Çin’e uygulanan kotaların kalkmasından yana. Birlik başkanı Jürgen Dax, Çin’e uygulanan tekstil kotalarının 2005 başında kalkacağının 10 yıl önceden belli olduğunu, ancak özellikle Portekiz ve İspanya gibi ülkelerin bu duruma yeterince hazırlanmadıklarını savunuyor.

Dax, bu ülkeler yüzünden Asya pazarına odaklanmış pekçok ithalatçı ve toptancının iflas bayrağını çekme tehlikesiyle karşı karşıya olduğuna vurgu yapıyor ve kotaların biran önce kaldırılmasını istiyor.

Çözüm formülü

AB Komisyonu, önce soruna kısa vadele bir çözüm bulmayı umut ediyor. Bunun için de ilk akla gelen yol, gelecek yıl için öngörülen kotaların bir bölümünün bu yıla aktarılması. Böylece kotalar bu yıl için otomatik olarak yukarı çekilmiş olacak ve Çin’den yapılan ithalat, piyasanın taleplerini nisbeten karşılayabilecek orana yükselecek.

Ancak Avrupalı ithalatçılar bunun sadece pansuman bir tedbir olacağını, soruna daha kalıcı çözümler bulunması gerektiğini belirtiliyorlar. Zira gelecek yılın kotalarının bir bölümünün bu yıla devri, 2006 yılında Çin’den yapılacak teksitl ithalatının daha da azalması anlamına gelecek.