57 yıl sonra ilk ziyaret

Suriye’den Türkiye’ye 57 yıllık bir aradan sonra gerçekleştirilen Devlet Başkanı düzeyindeki bu ziyaretin hem politik hem de ekonomik açıdan pek çok önemli noktaları var. Cumhurbaşkanı Sezer’in konuğu olarak bugün öğle saatlerinde Ankara’ya gelen Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Meclis Başkanı’ndan Başbakan Erdoğan’a, Genelkurmay Başkanı’ndan ana muhalefet liderine, Dışişleri Bakanı’ndan başkentteki Arap büyükelçilerine kadar pek çok isimle bir araya gelecek. Esad, ayrıca İstanbul’a geçip işadamlarıyla da buluşacak.

Çifte vergilendirmenin önlenmesi, yeni bir turizm protokolü ve sınır ticareti gibi konuların ele alınacağı görüşmelerde, asıl bir başka önemli nokta ise Suriye’nin İsrail ile ilişkilerinin düzeltilmesi. Bu çerçevede, Suriye’nin ABD ile ilişkilerinin de gündeme geleceği ve Ankara’nın bölgede kalıcı barış sağlanması için Washington’un bazı önerilerini Esad’a aktaracağı belirtiliyor.

Bunların başında ise teröre destek verilmemesi geliyor. Irak Savaşı‘ndan sonraki gelişmeler de Ankara’da değerlendirilecek. Suriye de Türkiye gibi Irak’ın parçalanması ve bir Kürt devleti kurulması girişimlerine sıcak bakmıyor. Diplomatik çevrelerde, Beşar Esad’ın ana amacının batı blokuna güven vermek olduğu yorumları yapılıyor.

Türkiye-Suriye ilişkilerinin geçmişi

Ankara’daki görüşmeler bu hedefi sağlayacak mı bilinmiyor, ama Türkiye - Suriye ilişkileri Irak Savaşı başlayıncaya dek hiç de parlak olmadı. Fırat ve Dicle suyunun kullanımı, Hatay’ın Suriye’ye ait olduğu iddiaları ve teröre verilen açık destek iki ülkeyi hiçbir zaman barışık yapmadı. Özellikle PKK’ya kamp ve eğitim desteği sağlanması ve Abdullah Öcalan’ın yıllarca yaşadığı Şam’daki karargahından örgütünü yönetmesi Türkiye’yi savaş ilan etme noktasına bile getirdi.

Bugün baba Esad’ın aksine oğul Beşar Esad yönetimindeki Suriye’nin Türkiye’ye daha farklı bir yaklaşım izlediği görülüyor. Örneğin, Ankara’daki görüşmelerde Hatay iddiası gündemden kaldırılacak. Teröre karşı bir işbirliği var, bu geliştirilecek ve ekonomik alanda da yeni açılımlar gündemde.

Kalıcı çözüm arayışları

Karşılıklı ticaret hacmi şu anda 500 milyon dolarlar düzeyinde ve Türkiye ile Suriye arasında 800 kilometrelik bir sınır mevcut. Üstelik bu sınırın büyük bölümü de mayınlı. Türkiye mayınları temizleme kararı aldı, karşılıklı olarak bazı sınır illerinde de konsolosluklar açılacak.

Türkiye - Suriye ilişkilerinin kalıcı şekilde düzeltilmesi ve yeni işbirliği olanaklarının yaratılması. Suriye’nin teröre değil de bölgedeki barışa katkı sağlayan ve Batı ile iyi ilişkiler kurmaya hazır bir ülke konumuna gelmek istemesi. Suriye’nin Ortadoğu’daki tüm komşularıyla barışık yaşaması ve bir tehdit unsuru olmaktan öte bölge insanlarına güven veren bir ülke düzeyine ulaşması. Esad’ın Türkiye ziyaretiyle vermek istediği mesajları belki de böyle özetlemek gerekir.