22 yıldır bitmeyen dava

22 yıldır tutuklu bulunan İlhan Çomak’ın yargılandığı davada karar 5 Ekim'deki duruşmaya kaldı. Avukatları, Çomak hakkındaki suçlamalarla ilgili bilgilerin çelişkilerle dolu olduğunu, bunların araştırılması gerektiğini, sanığı yargılayan hakim ve savcıların önemli bir kısmının 15 Temmuz darbe girişiminden sonra açığa alındığını, savunma ve adil yargılama hakkının ihlal edildiğini söyleyerek Çomak’ın salıverilmesi ve savunma için ek süre verilmesini talep etti.

Ancak söz konusu talepler mahkeme tarafından kabul edilmedi. Mahkemenin ret tavrı karşısında avukatlar salonu terk etti. Mahkeme, barodan savunma avukatı atanmasına karar vererek davayı 5 Ekim’e erteledi.

İlhan Çomak’ın babası 66 yaşındaki Cebrail Çomak, bugün İstanbul Çağlayan Adliyesi’ndeki 4. Ağır Ceza Mahkemesi duruşmaya ara verdiğinde, “Bu adaletten umudum yok, çok zor" değerlendirmesinde bulundu. Cebrail Çomak, “Siz de izlediniz” dedi, “duruşmada herhangi bir şey yoktur. Zaten her şey belliydi, niye ümit bekleyelim? Ümit yoktur. Ama yargı herkese lazım, yalnız bize değil, herkese" diye konuştu.

AİHM Türkiye'yi tazminata mahkum etti

Bingöl doğumlu İlhan Çomak 1994 yılında, 21 yaşında, İstanbul’da üniversite öğrencisiyken tutuklandı. Ağır işkence altında alındığı iddia edilen ifadesi sonucu, PKK üyeliği ve silahlı eylemlere katılma suçlamalarıyla Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM) yargılandı ve 2000 yılında idama mahkum edildi. İyi hali nedeniyle cezası müebbete çevirildi. Çomak, 2001’de DGM’lerdeki askeri hakim nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu. AİHM, 2006’da Çomak’ı haklı buldu ve yeniden yargılanmasına karar vererek, Türkiye’yi tazminata mahkum etti.

Yeniden yargılama, AİHM kararının uluslararası sözleşmeler gereği iç hukukun üstünde ve bağlayıcı olmasına karşın, 7 yıl sonra,  2013’te başladı. Mahkeme, avukatlarının tutuksuz yargılanması talebini, bugünkü duruşmada olduğu gibi, sonraki en az 6 duruşmada da reddetti. Gerekçe olarak, 20 yıl önce işlendiği iddia edilen suçların delillerini karartılabileceği şüphesi gösterildi.

Ömrünün yarından fazlası cezaevinde geçen Çomak’ın yargılanması, bir bütün halinde düşünüldüğünde, 2013 yılında 5 yıla düşürülen en uzun tutukluluk süresi 4 kez aşılmış durumda.

"Hukukun ölçülülük ilkesi vardır"

Çomak’ın avukatlarından Fırat Aydınkaya, davanın geçmişini DW Türkçe’ye anlatırken, "Hukukun ölçülülük ilkesi vardır. Tutuklama cezaya dönüştürülemez. Mahkemenin bu tutumu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve AİHM kararlarına aykırı” dedi. Aydınkaya’ya göre, Çomak hakkında 16 gün süren ağır işkence altında imzalatılan ifade dışında elle tutulur bir kanıt yok.

İlhan Çomak’ın avukatlarından Several Ballıkaya, mahkemenin bugünkü tutumuyla, “ne olursa olsun ceza vermek istediğini gösterdiğini” söyledi. Ballıkaya, “Bize savunma hakkı vermemesi bundan kaynaklı. Herhalde, AİHM’den adil yargılama hakkını ihlal ettiği gerekçesiyle gönderilen bir dosyayı bu şekilde bitirmenin çok kötü olacağı kanaatine varmış olmalı ki, barodan müdafi tayin edilmesi konusunda bir karar verdi” dedi. Ballıkaya’ya göre, bu “gerçekten traji-komik”.

43 yaşındaki İlhan Çomak, 22 yıllık tutukluluk hayatı boyunca Gitmeler Çiçek Kurusu, Açık Deniz, Günaydın Yeryüzü ve Kedilerin Yazdığı İlahi isimli 4 şiir kitabı yazdı.

Bugünkü duruşma öncesinde Çomak’a özgürlük çağrısı yapan bazı sanatçı, akademisyen ve gazetecilerden oluşan 100 kişilik bir grup Çağlayan Adliyesi önünde toplandı.

© Deutsche Welle Türkçe

Kürşat Akyol/İstanbul