'Üşengeçliğin faydaları'
13 Ekim 2012
Sokaklarda şişe toplayan insanlar Almanya’nın bilindik görüntülerinden. Ülkede çöp bidonları içinde az deforme olmuş, işe yarar plastik şişeler bulabilmek için didinen bir yığın insan var. Öte yandan bazıları içinse sırf depozito parasını almak için boş şişeleri poşetlere sığdırıp alışveriş merkezlerindeki makinelere götürmek hayli zahmetli, vakit alan bir iş.
Berlinli müteşebbis ruhlu bir öğrenci işte tam da bu noktada iki kesimi buluştan bir online hizmet geliştirdi. “pfandgeben.de” adlı internet sitesine tıkladığınızda, bulunduğunuz mahalleye göre karşınıza çıkan telefon numaralarını arayarak boş şişelerinizin kapınızdan gelip alınmasını sağlayabiliyorsunuz.
Boş şişeleri evlerden teslim alanlardan biri de Ralf. Okul yıllarından sonra şantiyelerde çalışan Ralf, daha sonra ekonomik nedenlerle yaşadığı depresyon yüzünden intihar girişiminde bile bulunmuş. Erken emekliliği sonrasında almaya başladığı cüzi bir maaşı var. Kira ve diğer masrafları düştüğünde, kendisine ayda 250 euro kalıyor. Bu miktar çok az olduğu için ek para kazanması gerekiyor.
'Pislik içinde debelenmekten kurtuldum'
Online şişe hizmetinden gayet memnun olan Ralf “Böylelikle günlerce çöp tenekelerini didikleyip, pislik içinde debelenmek zorunda kalmıyorum. Beni arayan insanların şişelerini toplamak temiz iş. Ama 5 eurodan az oldu mu bir anlam ifade etmez. 10-15 euroluk şişe toplamak şart” açıklamasını yapıyor.
Ralf bir yıldır internet sitesine kayıtlı. Site yöneticisine sadece bir kısa mesaj göndererek kendini kaydettirmiş. Kayıt için herhangi bir ödemede de bulunmamış. Şişesini vermek isteyenler internet sitesi üzerinden onunla irtibata geçiyor. Şişeleri iade ederek topladığı paranın tümü Ralf'in cebine giriyor.
20’li yaşlarında bir öğrenci olan Markus Köhler, mutfaktaki boş şişeleri Ralf’a vermek üzere bir poşette toparlamış. Köhler “Her nasılsa birikmiş işte. Arada parti verdiğimde herkes elinde birkaç şişeyle geliyor ve birikiyor. İnsan gidip bunları iade etmeye de üşeniyor. İşte bu yüzden ‘pfandgeben.de' gerçekten harika bir olay” diyor.
'Kimse götürmeye yanaşmıyordu'
Web sitesinin mucidiyse, Berlin'de iletişim tasarımı okuyan, 29 yaşındaki Jonas Kakoschke. Bu ilginç fikre aslında üşengeçliği ilham olmuş:
“Öğrenci evinde yaşadığım sıkıntıdan yola çıktım, aslında. Evde bir yığın şişe birikiyordu. Fakat ucunda para olmasına rağmen mesafe yüzünden hiç kimse şişeleri götürmeye yanaşmıyordu. Bizim gibi çok parası olmadığı halde depozitoyu almaya gitmeyen yığınla insan olduğunu düşündüm. Öte yandan bir de bu şekilde hayatını sürdüren, birkaç sent bile olsa buna ihtiyaç duyan bir sürü insan var. İşte fikir böyle doğdu.”
Jonas, 2011 yılı başlarında sokaktaki şişe toplayıcılarıyla görüşerek bir fizibilite raporu oluşturmuş. Bazıları onunla konuşmak bile istememiş. Bazılarıysa, telefon numarasını verip kendi ismini kaydettirmiş ve sonuçta 1200 kadar toplayıcıdan oluşan bir ağ ortaya çıkmış. Ne var ki, bazı sosyal kuruluşlar Jonas’ı, siteye kaydolanların gerçekten muhtaç ve yoksul durumda olup olmadığını incelemediği için eleştiriyor.
Jonas Kakoschke ise eleştirileri “En başından beri söylediğim gibi, ben öncelikle sokaktaki bu insanların ahlakına güvenmek istiyorum. Kaldı ki buna gerçekten muhtaç olmayan birine bu işi yapmak ne getirir ki? Kalkıp şimdi mesleğimden vazgeçsem ve depozito toplamaya çıksam bu benim için hiç de kârlı olmaz” sözleriyle yanıtlıyor.
©Deutsche Welle Türkçe
Ronny Arnold / Çeviri: Burak Acer
Editör: Ercan Coşkun