Çin parasını revalüe etmiyor

Çin Başbakanı Wen Jiabao, Laos’taki ASEAN zirvesinde, "doların değer kaybetmesine nasıl böyle seyirci kalınır?" diyerek Amerikan hükümetini harekete geçmeye çağırdı. Çin parasının dalgalanmaya bırakılması yolundaki Amerikan taleplerinden sıkılan Pekin yönetimi, dolar krizi üzerinden Washington’a mukabelede bulunuyor. ABD ise ikili ticarette verdiği açığı makul düzeye indirebilmek için aylardır Çin parasının sabit kur uygulamasından çıkarılıp gerçek değerine kadar yükseltilmesini istiyor.

Çinliler bu ısrarlı taleplere şimdiye kadar dayandılar ve dolara endeksli esnek kur politikasına ne zaman geçeceklerine kendilerinden başka kimsenin karar veremeyeceğini savundular. Dünyanın en büyük ticari bankalarından Deutsche Bank’ın Asya uzmanı Jürgen Fitschen bu anlaşmazlıkta Çin’e hak veriyor.

Fitschen konuyla ilgili değerlendirmesinde "Doların değer kaybetmesinden Çin’i sorumlu tutmak saçmadır. Burada asıl Çin ile ABD arasındaki ticari dengesizlik söz konusu. Halk Cumhuriyeti’nin ABD ile ticarette muazzam fazla elde etmesine rağmen dünyanın diğer bölgeleriyle yaptığı mal mübadelesinde çoğu zaman açık veriyor. Bu ortamda Pekin yönetiminden milli parasını revalüe etmesi nasıl istenebilir" diye konuştu.

Çin Merkez Bankası’ndaki dolarlar

ABD’nin nasıl Çin’den bağımlı hale geldiğini son olarak Çin Merkez Bankası’nın elindeki dolarları satmaya hazırlandığına dair haberler de gösterdi. Bu iddianın asılsız olduğu anlaşıldı, ama haberin yayılması finans piyasalarını karıştırmaya ve Çin’in nasıl ekonomik dev halinne geldiğini göstermeye yetti. Japonya dışındaki döviz rezervi en fazla ülke olan Çin’in Merkez Bankası kasalarında 514 milyar dolar yatıyor.

Çin yönetimi, önümüzdeki günlerde mali ve ekonomik politikalarına yeniden yön verecek. Mali reformların kaçınılmazlığına işaret eden uzmanlar, Çin’in esnek kur politikasına ise iyi hazırlanmadığını belirtiyorlar. Faizleri devlet kontrol ediyor. Uuluslararası döviz borsalarında meydana gelebilecek çalkantılara karşı da etkili müdahale mekanizması hazırlanmış değil. Çin parasının revalüe edilmesinin altın çağını yaşayan ihracatçı şirketlerle yabancı yatırımcıları memnun etmeyeceği de bir gerçek.

Çin’in dikkatli olması gerekiyor

Aşırı ısınan Çin ekonomisini yumuşak inişe geçirecek adımların son derece dikkatli hazırlanması gerekiyor. İflasın eşiğindeki bankalar, rekabet gücü olmayan şirketleri finanse ederek hammadde fiyatlarının artmasına yardımcı oluyorlar. Sosyal güvenlik sistemi olmadığından işsizliği kimse göze alamıyor. Çin’deki en eski yabancı banka olan Standard Chhartered’in Genel Müdürü Lance Brown, sosyal istikrarın mutlak öncelik tanıdığını söyleyerek şöyle konuştu:

”Çin’in enerji ve diğer hammadde talebinde patlama oldu. Çinko, bakır ve nikel talebi yüz kat arttı. Çin’in yapıp sattığı her malın fiyatı düşüyor. Çin’in ihtiyaç duyduğu şeylerin fiyatı ise artıyor. Bir bakıma, Çin’in dünya ekonomisini sübvansiyone ettiği söylenebilir. Bunun sonucunda dönüşü olmayan krediler balon gibi şişiyor. Anlaşılan Pekin yönetimi, istihdam artışı ile karşılıksız krediler arasındaki denge bozulmadığı sürece bu duruma ses çıkartmak istemiyor.”

Çin’in yakında yüzde üç ila yüzde beşlik bir koridordaki esnek kur politikasını benimseyeceğine dair işaretler artıyor. Dokuz yıldır ilk kez ana faiz haddinin artırılmış olması da Pekin yönetiminin mali sistemi yenilemeye prensipte hazır olduğunu gösteriyor.