Pobunjenici osvajaju gradove

Iračka vojska uspela je da protera islamiste iz Tikrita. Kako javlja iračka državna televizija, vojska je ponovo preuzela potpunu kontrolu nad tim gradom. Posle jučerašnjeg (11.6.) zauzimanja Mosula, prema saopštenju iračkih zvaničnika, u blic-ofanzivi islamisti su nakratko zauzeli i grad Tikrit. Reč je o dva važna ekonomska centra na severu Iraka, ali i o približavanju pripadnika organizacije „Islamska država u Iraku i Siriji“ (ISIS) iračkom glavnom gradu Bagdadu.

Napadi su, kako prenose agencije, izazvali novi talas izbeglica. Samo iz Mosula izbeglo je oko 500.000 Iračana. Izvori turske vlade navode da su ekstremisti zauzeli turski konzulat u Mosulu i oteli 48 ljudi među kojima je i turski konzul, službenici konzulata, čuvari i troje dece.

Ko su teroristi ISIS?

Organizacija ISIS ubraja se u najradikalnije islamističke grupe na Bliskom i Srednjem istoku. Ona se bori za sunitsku „Božju državu“ na prostoru arapskih zemalja. ISIS je nastao tokom ustanka u Iraku 2003. od pripadnika skupine „Tehvid i džihad“, koja se borila protiv američke invazije u Iraku. Njeni pripadnici nisu napadali samo američke vojnike već su organizovali i samoubilačke bombaške napade na šiite i hrišćane u toj zemlji.

Njen prvi vođa bio je Jordanac Abu Musab Al-Sarkavi, poznat po svojoj okrutnosti. Njega su 2006. ubili pripadnici američke vojske. Tada su rukovodstvo nad grupom preuzeli Iračani. Od maja 2010. na njenom čelu je Abu Bakr Al-Bagdadi koji je i vođa ISIS, čije drugo ime je „Islamska država u Iraku i Levantu“ što podrazumeva pretenzije na veliku sunitsku državu između Mediterana i Eufrata.

Finansiraju se od donacija

Teroristička organizacija ISIS ojačala je kada se umešala u sirijski konflikt 2013. i kada se sukobila i razišla sa salafističkom organizacijom Front Al-Nusra – iako su obe bile bliske Al-Kaidi. ISIS pre svega na severu Sirije napada područja koja naseljavaju Kurdi i ubija tamošnje civilno stanovništvo. U Iraku je ISIS profitirao od sukoba vlade, u kojoj su dominirali šiiti pod vođstvom Nurija Al-Malikija, sa sunitskom strankom u toj zemlji.

ISIS finansiraju donatori iz Katara i Saudijske Arabije, ali on takođe ubire putarine duž iračko-sirijske granice. U redovima ISIS-a se bore pripadnici međunarodnih muslimanskih grupa iz Severne Afrike, Saudijske Arabije, Katara, ali i onih koji su u tu organizaciju došli iz Evrope i Amerike, među kojima je puno konvertita.

Mosul i Tirkit

Trgovačka i privredna prestonica Mosul nalazi se 400 kilometara severozapadno od Bagdada, na obali reke Tigar i u njoj je, prema različitim podacima, živelo između 1,5 i 2,8 miliona stanovnika. Najvažnija privredna grana u toj regiji je svakako bila naftna industrija, ali je i obrada tekstila zauzimala važno mesto.

Još u ranoj istoriji to je bio važan trgovački centar na putu između Indije, Persije i Mediterana. Najpoznatiji proizvodi iz tih krajeva bile su pamučne tkanine, kao i proizvodi od kože. Danas je Mosul važan trgovački centar između Turske i Iraka.

U prestolnici multietničke provincije Ninive živeli su Arapi, Kurdi, Turkmeni i Asirci. Mnogi pripadnici ranije značajne hrišćanske manjine su, nakon svrgavanja Sadama Huseina, 2003. napustili Mosul. Grad se nalazi u blizini 3.500 godina starih ruševina drevne Ninive koja je bila i centar iračkog turizma. Tu se nalaze palate, crkve i džamija iz perioda dinastije Omajada.

Tirkit je rodni grad Sadama Huseina. Nalazi se na oko 180 kilometara severno od Bagdada. Ranije na poljoprivredu i trgovinu oslonjeno mesto, vremenom se razvilo u moderan i snažan glavni grad pokrajine Salah ad-Din sa 260.000 stanovnika.

Danas, prema procjenama, u Tikritu živi još oko 100.000 stanovnika, a proteklih godina je i ovaj grad bio poprište brojnih terorističkih napada.

Pre tri godine u Tikritu je tokom talačke krize u pokrajinskom parlamentu i akcije njihovog oslobađanja poginulo 65 ljudi, među kojima i desetine službenika. U islamskom svetu Tikrit je važan i zbog toga što je on rodno mesto sultana Saladina u 12. veku, koji je izvojevao pobjedu nad krstašima i zauzeo Jerusalim.