1. Idi na sadržaj
  2. Pređi na glavni meni
  3. Idi na ostale ponude DW

Ma motoven kanikase kaj sem Romani!

Nedjo Osman26. april 2012.

Kriminalcora,chora,nomadora save chi kamen e diciplina vi e struktura – gala si sal nesave tharo stereotipora mamuj e Roma vi Sintora ani Germanija.

https://p.dw.com/p/14lJw
Foto: AP

Protestora vash e deportacija Romengi. Anglo nesave divesa aprileske,ani germanijake medije sikavdepes gala vorbe: „Jekh romano gav avel ano Berlin“ (Berliner cajtung), vi „ E Romane chave ikalen tari godi e sikavnen ano Belineske skole“ (Morgenpost).

Gasave hramopa ano Germanijake gazete naj kanchi nevo, gova shaj arakelpe ano sakova dives. Gasave artiklora kote so hramonen kaj e Roma djivdvin ano kulalipa ( ja muken pal peste), taro ilegalno avipa ani Germanija, dji e socijala, e agresivno rodipa love ano droma vi e kriminaliteto. Palo nesave ankete hramosaren kaj 44 procenora manusha ani Germanija gndin kaj e Roma si bijande sar kriminalcora, a tharo desh puchle manusha, shtar motoven kaj so diken olen ano droma, vi so djivdvin ano lenge forora, keren olenge problemo vi bikamipa, vi boloshalipa.

Gova so kerel gaja anketa loki ja bangi si, kaj e manusha save motoven ki gaja anketa ni pendjaren vi najlen nisavo kontakto nesave Romesa ja Sintosa, motovel e profesori Vilhelm Hajttmajer savo kerel buti akale fenomenosa, kaj gala manusa motoven mamuj e Roma vi Sinora, a ni pendjaren olen.

Gova motovipa si klasika agjar vakerde „Antiziganizmoske“

E gndipa asavko ni aven taro djivdipaso realiteto ja tare nesave projekcije so aven taro biromane manusha. Shaj li motovel konik kaj si e Roma ja Sinora kriminalcora vi te motoven ple kritikake gndipa mamuj gava minioroteto, a nisavo drom ni kerde vorba, nisavo drom na sine olen kontakto akale manushenca, save motoven pes Roma vi Sintora , motovel e politologo Markus End. E rasizmo vi e diskriminacija piren mashkar e mnanushibase nivelora. E Roma vi Sintora sa gova djivdisaren upro peste taro forenoge institucije, gijalte vi mashkar e sakodivesko djidvipaso realiteto.

But Roma the shaj nashen tari diskriminacija chi motoven kaj si Roma, ja garaven pes. Gasave djene save garavenpe anen dji goleste the achovel gova bilacho fotosi ja gndipa ko biroma. Trbul e primerora taro intergrisime vi pendjarde Roma the shaj gola klisheja vi stereotipora iranepe. Thari aver rik, trbul the motovelpe, kaj e Sinora vi Roma si motovde sar nacionalno minioriteto ani Germanija, djivdisaren chachuno kanunesko arakipa. Phal ani praksa ja relaiteto si gova aver.

E ankete motoven kaj taro shtar Sintora vi Roma trin motoven kaj djidvisarde diskriminacija ani buti, taro manusha kate so djidvin, ano restoranora. E rasistikane parole mamuj gava minioriteto ani Germanija si panda aktuelna. Sar chachunipa si e interneto kote so shaj arakelpe but parole hasaribase, ja kaj ka mudaren olen vi kaj chi mangen Romen pasho peste, motoven e Tomas Hamarberg, djeno ano EK phalo manushikane hakora . Trujal sa gava shaj motovelpe kaj e antiziganizmo najle baro piro ja than ani germanija, sar ano avera evropake pufja. Baro optimizmo delpe nesave manusenge save ple incijativasa keren demostracije mamuj e dismrinacija, sar gava bers ano Berlin, nekobor milja germancora kidigjepes kana avile Roma ano gava foro, vi motovde olenge motovde kaj lacheste shukar avile ano Berlin, vi kaj roden respekto sa e manusenge.